Sambodhi 1982 Vol 11

SR No.: 520761
Original Sutra Author: N/A
Author: Dalsukh Malvania, H C Bhayani, Nagin J Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1982
Total Pages: 502
Language: English, Sanskrit, Prakrit, Gujarati
Classification: Magazine, India_Sambodhi, & India
File Size: 11 MB

Page 387

महाकवि कालिदास-विरचितं
(ली)घा(न्ध्रा)तपत्रां, उद्भूतच्छी लि(ली)धा(न्ध्रां){प} [स] कुसुमां कतु [विधातु]प्रभवति 78, करोति79 शक्नोति । मेघस्तनितेन तान्युद्गच्छन्ति । कीदृशाः राजहंसाः ? मानसोकाः मानसं सर: प्रत्युत्कण्ठिताः । वर्षाकाले ते ० तत्र प्रयान्ति । पुनः कीदृशाः राजहंसाः? बिसकिसलयछे(च्छे द. पाथेयवन्तः । बिस किसलयाना छेदाः । पाथेयवन्तः बिसकिसलयानां छेदाः खण्डास्त एव.. पायेयवन्तः । संबल(?) येषां ते* ॥ ११ ॥
अधुना गमनायोद्यतस्य मेघस्य शिष्या(क्षा)माह 81 । आपृच्छस्व प्रियसखममुं 2 तुङ्गमालिङग्य शैल वन्द्यैः पुंसां रघुपतिपदैरङ्कितं मेखलासु । काले काले भवति भवतो यस्य संयोगमेत्य स्नेहव्यक्तिश्चिरविरहज मुञ्चतो बाष्पमुष्णम् ॥१२॥
हे मेघ ! अमु शैलं रामगिरि, आलिंग्य समाश्लिष्यऽऽपृच्छस्व । मुक्तलापय 3 कीदृशं १ अमुं शैलं प्रियसखं प्रिया(य,श्चासौs 4 सखा , च प्रियसखा स्तं(तम्)। पुनः कीदृशं ? तुङ्गमुच्चस्तरम् । पुनरपि कीदृशम् ? रघुपतिपदैः श्रीरामपादैः मेखलासु नितम्बभागेषु अङ्कितं मुद्रितम् । कीदृशैः रघुपतिपदैः ? पुसा पुरुषाणां वन्द्यैः वन्दनीयैः। सखीधर्ममाह । हे मित्र ! काले काले प्रावि(वृ)द85. समये समये यस्य गिरेः संयोग मेलापकं प(ए)त्य प्राप्य भवतस्तत्र 86 स्नेहव(व्य)क्तिर्भवति: 7 सम्पद्यते । भवतः किं कुर्वतः ? नेत्रजलं मुञ्चत(तः)88, संत्यजने (सन् 9 त्यजत्) । कीदृशं बाष्पम् ? {चिरविरहज} चिरविरहजं चिरविरहान् जातश्चिरबिरहजस्तम् । शैला नीरवर्षणेन स्निग्धा जायन्ते इति तात्पर्यम् । आडितारहिस्य(आङ् िनुपृच्छयोरित्यात्मने० पदं(१) पृच्छो(च्छस्त्र)रिव आत्मनेपदम् । {मूलान् } आपृच्छस्वेति आत्मनेपदं सिद्धम् ॥ १२ ॥
मार्ग तावच्छणु1 कथयतस्त्वत्प्रयाणानुरूप सन्देश मे तदनु जलद श्रोष्यसि श्रोत्रपेयम् । खिन्नः खिन्नः शिखरिषु पदं न्यस्य गन्तासि यत्र क्षाणः क्षीणः परिलघु पयः स्रोतसा चोपयुज्य* ॥१३॥ ..
हे जलद ! मे [म]म92 कथयतः सतः पूर्व तावन्मार्ग शृणु, आकर्णय । अत्र तावच्छब्दः क्रमवान्(च)93 को ज्ञेय[:] । तदनु पश्चान्मे सन्देसं(शं)4 श्रोष्यस्याकर्णयिष्यसि । कीदृशं मार्गमित्यानुकूल(ल्य)माह 5 । यत्र मार्गे शिखरेषु पर्वतेषु खिन्नः खिन्नः सन् , त्वं पदं नरणं, न्यस्य संस्थाप्य,[गन्तासि]96 गमिष्यसि । [किं कृत्वा ? च पुनः । क्षीणः क्षीणो वर्षणवशात् कृशतरः सन् । स्रोतसां नदीनां पयो जल उपभुज्य लात्वा (?) गमिष्यसि ।]97 कीदृश पयः ? परिलघु परि सामस्त्येन लघु यत्तत्परिलघु, निर्म(म)लवात् लघुतर(र) न<दुर्जरम् > 99 । कीदृश मार्ग (7)10°१ तत्प्रयाणानुरूपा(प)161 भवद्गमनयोग्यम् । कीदृश सन्देस (शं)10 2 ? श्रोत्रप(पे)यं 103, श्रवणाकर्णनयोग्यम् ॥ १३ ॥ * Could it be-बिसकिसलयानां छेदाः खण्डाः त एव (पाथेयं) संबलं येषां ते पाथेयवन्तः । [* उपभुज्य इति टीकायां दृश्यते ।]