________________
H
આયુર્વેદમાં ધાન્ય
मुहासा छ र आशु, नीहि अने पाटल गारा M नामा मातम लतानी नदिमाना आशुनामा बोहि पाटन उभ्यत इति नामदयम इति मुनि । मा. ત્રાહિ એ પાટલ કહેવાય છે એમ કહે છે કે ઘાતિને ગુબા નીચે મુજબ આપ્યા છે--
બ્રાહિ રસમાં મયુર, વિપાકમાં અન્ન, પિત્ત, પચવામાં ભારે, ઝાડા, પેરાગ અને ઉભા-ત્રને વધુ પ્રમાણમાં કરનાર છે આમા પાર નત દિપકર 5' ( ૨-૧૫) याविनीता गावी नथी मुअते कृष्णवीहि, शालामुख, जनुमुख, नन्दीमुख, लावाक्षक, त्वरितक, कुषकुटाण्डक, पारावतक, पाटल २ गते। गयी - I गवाना सामा गुगा આ પ્રમાણે છે. શનિના ચોખા ચમા કપાય અને મમ 9 વિપાકના અનુ. (પત अस्वभाधुर) अनीय छे (म-1८) या म तामा कृष्णनोहि भागाभा અનુરસ કપાય છે પચવામાં હલકી છે કૃણશાહિ ના બીજ જાતા અથી ઉનાની છે શીહિઓના નામે જેના એ રગન હો એમ લાગે છે આ ગુજરાતમાં જ ચાખા આપણે પરીએ છીએ તે નદબા પાનનાર ઈ આ ઘાદિ કાટિને આ ખરે ? ત્રયી (ચરક, સુશ્રુત, કારભર્ટ)માથી ના ત્રણની યાદી કને આપવામા આવે છે
શાલિની જાતે ચરક સંહિતા સુશ્રુત સંહિતા અષ્ટાગહદ (વાડ્મટ) रक्तशालि लोहितशालि
रक्तशालि गेहवालाख्य महाशालि कलम
महाशालि कदमक कलम पण्डुक
कलम शीतभीरुक शकुनाहृत सुगन्धक
तूर्णक पता शकुनाहृत
शकुनाहृत तपनोया दीर्घशूक पुष्पाण्डक
सागमुख यावका गौर पुण्डरीक
दीघशूक हायना पाण्डुक महाशाली
रोशूक पासुबाम लागुल शीतभीरुक
सुगन्धिक सुगन्ध
रोध्रपुष्पक लोहवाल
दीघशूक सारिवाख्य काञ्चनक
पुण्डरीक प्रमोदक महिष
प्रमोद पता महाशूक
गौर तपनीय हायनक
सारिवाख्य पाण्ड दूषक
काश्चन महादूषक
महिष शूक दूषक कुसुमाण्डक लाभला
तूर्णक
नैषधक
14114.4.21
पुण्ड
पाण्डु
