________________
૨૪૮
પ્રમુખ જેન
પણ જ્યાં હેતુ એક અથવા સરખા હાય પણ જે ટ્રસ્ટના લાભ લેનારા વગર તેમ જ તેના કાયપ્રદેશ ભિન્ન હાય. તેનું એકીકરણ વ્યવહારૂ નથી તેમ જ ચેાગ્ય નથી એમ અમને લાગે છે.
આ જવાયના અનુસ ́ધાનમાં એક બીજી પૂરક નોંધ સધની કાર્યવાહક સમિતિ તરફથી તા. ૧૦-૪-૪૮ ના રાજ મેકલવામાં આવી હતી જે નીચે મુજબ છેઃ– ટ્રસ્ટ એન્ડ એન્ડાઉમેન્ટસ્ના વહીવટ અને વ્યવસ્થાના પ્રશ્નમાં તપાસ કરવા માટે મુખઇ સરકારે નમેલી કમીટીના મંત્રી જોગ. સુજ્ઞ મહાશય,
સવિનય વિજ્ઞપ્તિ કે અમેએ આપની પ્રશ્નનાલિના જવાખે તા. ૨-૪-૪૮ ના રાજ લખી માકલ્યા છે. તે પ્રશ્નાવલિમાંના પ્રશ્ન ૬ તથા છ ના અમેએ જે જવાખા આપ્યા છે તેના અનુસંધાનમાં અમારૂ' નીચે .જાવેલુ' મન્તવ્ય ધ્યાનમાં લેવા વિનંતિ છે.
જે ટ્રસ્ટને જે હેતુસર ઉદ્દભવ થયે! હાય તે હેતુની આજે કશી ઉપયેગીતા રહી ન હુાય તેવા સ્ટનાં નાણાં સમાજોપયેગી અન્ય કોઇ કાય'માં ખરચવાની. કાયદાદારા સગવડ થવી જોઇએ તેમ જ કોઈ પણ ટ્રસ્ટની વધારાની મીલ્કતના ઉપયોગ પણ કેળવણી, વૈદ્યકીય રાહત, દ્નારીદ્રયનિવારણ જેવા સમાજોપયોગી કાર્યોમાં કરવાની કાયદાથી સગવડ મળવી જોઇએ એમ અમેએ અમારા જવાબમાં જણાવ્યુ' છે તેમાં અમે એમ ઉમેરવા માંગીએ છીએ કે જે ટ્રસ્ટના જે કાઇ નાના કે મેટા સમાજ સાથે સબંધ હાય તે ટ્રસ્ટના નાણાંના ઉપયેગ સબધે ઉપર જણાવ્યા મુજબ જે કાંઇ ફેરફાર કરવામાં આવે તે ફેરફારને સીધે લાભ તે ચેકસ નાના કે મેટા સમાજને જ મળવા જોઇએ. જ્યાં અમુક ટ્રસ્ટના અમુક ચેકસ સમાજ સાથે સબંધ જોડી શકાય તેમ ન હેાય તેવી પરિસ્થિતિમાં તેવાં ટ્રસ્ટનાં નાણાંને ઉપયોગ કાઈ પણ પ્રકારના સાવજનિક હિતના કાય માં થાય તે અમને સમત છે. મંત્રીઓ, મુંબઈ જૈન યુવક સધ ગોધરાના ઉલ્કાપાત
હિંદુસ્થાનના ભાગલા પડયા અને પંજાબને દાવાનળ પણ શમી ગયા અને ગાંધીજીએ કામીવાદના ધૂંધવાતા અગ્નિકુંડમાં પેાતાની આહુતિ આપી. ત્યાર બાદ હિંદુસ્થાનમાં કામીવાદ શમતે જતા હતા અને લગભગ સર્વત્ર શાન્તિ પ્રસરતી જતી હતી. આ રીતે આપણે કાંઇક નિરાંત અને નિશ્ચિન્તતા અનુભવતા હતા. એવામાં ગોધરામાં નજીવી અથડામણુમાંથી કામી આગ સળગી ઉઠી અને એ સમૃદ્ધ શહેરના મેટા ભાગને નાશ થયે અને હિંંદુ મુસલમાનનાં સંખ્યાબંધ કુટુ ધરબાર વિનાનાં થઈ પડયાં. આ ઉલ્કાપાતમાં માણસાની પ્રાણાનિ બહુ એછી થઈ છે, પણ ભાલમીલકતની ખુવારી પારિવનાની થઇ છે અને ગઈ કાલ સુધી સુખચેનમાં સુતેલાં અને સમૃદ્ધ ગણાતાં કુટુ ંબે ઉંચે આભ ને નીચે ધરતી જેવી સ્થિતિને પ્રાપ્ત થયાં છે. કેટલાય લોકો કપડાંભેર દશામાં ખેંચવા પામ્યા છે. આ ઉલ્કાપાતની જવાબદારી કાઇ એક કામ કે વના માથે નાંખી શકાય તેમ છે જ નહિ. તેમ જ તેની પાછળ પૂર્વ યોજનાની પણ શકયતા સ ંભવિત નથી લાગતી. તે પછી આમ બનવા કેમ પામ્યું. ?
આના ઉત્તર એક જ છે કે આજે દુખાતી સુલેહશાન્તિ ઉપરઉપરની છે. આપણા સાના દિલમાં કામી કડવાશ હજુ પારવિનાની ભરેલી છે અને એ કડવાશને ચીણુગારી લાગતાં ગમે ત્યાં અને ગમે ત્યારે ભડકા થઇ ઉઠે છે. આપણે બધાય આજે ભારેલા અગ્નિ ઉપર ચાલી રહ્યા છીએ, નીચેની ધરતી જાણે કે એકાએક ફાટે છે અને નીચેથી ઉછળી આવતા ધગધગતા લાવા આસપાસના સવ પ્રદેશને જાતજોતાંમાં ભસ્મીભૂત કરી નાંખે છે. આ રીતે જ્યાં જ્યાં કામી વેરઝેરની જ્વાળાએ ફાટી નીકળે છે ત્યાંની પ્રજા ઉપર યાતનાઓના વરસાદ વરસે છે. આવા ઉલ્કાપાતના
તા. ૧૫-૪-૪૮
ભાગ બનેલા લકાને કેમ પહેાંચી વળવુ એ સવાલ અત્યન્ત વિકટ ખની જાય છે. આમ છતાં આવા પ્રસંગે નિષ્ઠુર કે નિષ્ક્રિય બની બેસવું એ કાઇ રીતે મેગ્ય ન ગણાય. આજે ત્યાં આક્ત છે. આવતી કાલે આપણી ઉપર આવી જ કાઇ કૃત ઉતરી આવવાની છે. આવા પ્રસંગે જેનાથી જે કાંઇ બની શકે તે કરી છુટે અને આવેલી આફતને ખને તેટલી હળવી કરે એમ માનવતા પોકારી રહી છે. ગોધરાના અગ્નિકાંડમાં · લગભગ સવાળસેા જૈન કુટુખે ધરખાર વિનાનાં થઇ પડયાં છે. તેમાં ૧૫૦ કુટુંબે તે સાત્ર પાયમાલ થઈ ગયા છે. આ દિશાએ મુંબઇની માનવ રાહત સમિતિ નામની જાણીતી જૈન સસ્થાએ પ્રશસ્ત સેવા કરી છે અને સારા પ્રમાણમાં મદદ પહેોંચાડી છે. અમદાવાદમાં પણ આ માટે મેટા પાયા ઉપર ક્રૂડ થઇ રહેલ છે. આવી સવનાશી ઘટનાને કેવળ કોમી દૃષ્ટિબિંદુથી જોઇ કે વિચાર] ન જ · શકાય. જે કાંઇ થાય તે અને ત્યાં સુધી સાવજનિક ધોરણે થવુ' જ જોઇએ. આમ છતાં પણ કામી નહિ તે કશુ જ નહિં એમ તે બનવું ન જ જોએ. એ રીતે જેને જેએ પેાતાની વધારે નજીકના માને છે. તેમને તેઓ પોતાથી બનતી રાહત પહેાંચાડશે તે એ રીતે પણ સાવજનિક રાહતકાર્યની જવાબદારી હળવી થશે અને એ જ પરમાનંદ કા'ની થોડી ઘણી પુરવણી થઇ લેખાશે. નિઝામ રાજ્યમાં ધુંધવાતા જવાળામુખી
નિઝામ રાજ્યમાંથી ઉત્તરાત્તર એવા સમાચાર આવી રહ્યા છે કે જે સાંભળતાં ત્યાં કાઇ પણ વખતે મેટા પાયા ઉપર કામી તેમ જ રાજકારણી અથડામણુ ઉભી થાય તેવા સંભવ લાગે છે. છેલ્લાં છેલ્લાં તેહાદ-ઉલ-મુસ્લમીનના પ્રમુખ કાસીમ રઝવીએ રઝાકાર સેવાદળ સમક્ષ કરેલાં વ્યાખ્યાતાએ આખી પરિસ્થિતિને વધારે ઉગ્ર અને ચિન્તાજનક બનાવી દીધી છે. રઝવીનુ માણુ વાંચતાં આ તે હિંદુસ્થાનની કંમનસીબે કાઇ સવાઇ–ઝીણા ઉભા થયે હેય એમ લાગે છે. ઠરીઠામ ખેસતા હિંદુસ્થાનની સુલેહ શાન્તિ કાશ્મીરના પ્રશ્નથી ડાળાતી તે। રહી છે, પણ નીઝામી રાજ્યમાં બની રહેલી ઘટનાએ, ઝેરી પ્રચારકાય` અને રઝાકાર જેવુ કેવળ ખુનખાર વૃત્તિના પાયા ઉપર ઉભુ* કરવામાં આવેલુ સેવાદળ આખી પરિસ્થિતિને અત્યન્ત ગંભીર બનાવી રહેલ છે. આ સંબંધમાં શ્રી કિશારલાલભાઈ છેલ્લા રિજનળમાં યથાય' લખે છે કે ધર્મના વેશ લઈને કેટલાંક વર્ષથી આપણા દેશમાં સેતાને પ્રવેશ કર્યો છે. ૧૯૪૬ ના ઓગસ્ટથી તેની ક્રૂર લીલાને આપણને સારી પેઠે પરિચય થઈ ચુકયા છે. એ કાણુ અનશન કરી ગાંધીજીએ મહામુશ્કેલીથી તેના વેગને કલકત્તામાં તથા દિલ્હીમાં રોકાયા. પેાતાનાં માર્ગોમાં વિઘ્ન આવેલુ જાણી સેતાને માઝા મુકી તેમનુ છેવટે ખુન કર્યુ. હિંદ તેમ જ પાકીસ્તાનની મુસલમાન પ્રજાએ ગાંધીજીએ બજાવેલી સેવાની કૃતજ્ઞતાપૂર્ણાંક કદર ખુજી. પરંતુ સેતાને હજી પેાતાની લીલા સમેટી લીધી નથી. દક્ષિણુના આ રાજ્યમાં તેણે તે શરૂ કરી છે. જો 'િમતપૂર્ણાંક એને રોકવામાં ન આવે તે હજુ તે કેવુ' ઉગ્રરૂપ લેશે તે કહી શકાય એવું નથી. દુખાઇ રહેલી પ્રજા, બા રહેલા અગ્નિની જેમ જ્યારે જાગૃત થાય છે, ત્યારે તેના વેરની વસુલાતને કાઇ હૃદ રહેતી નથી.”
આ પ્રમાણે નિઝામના રાજ્યમાં આજે પરિસ્થિતિ એકાએક બગડતી ચાલી છે. આ સબંધમાં હિંદી યુનીયને. આજ સુધી ખુબ ખામેાશી ધારણુ કરી છે. હવે તે તેણે સખ્ત હાથે કામ લેવુ જ જોઇએ અને નામદાર નિઝામ, નવા કાયદેઆઝમ કાસીમ રઝવી અને ખાઉં ખાઉં કરી રહેલા રઝાકારાની સાન જેમ અને તેમ નંદિથી ઠેકાણે લાવવી જોઇએ. આ બાબતમાં જેટલું મે।ડું થાય છે તેઢલા ભાવી પરિણામેાની ભયંકરતાનેા ગુણાકાર વધતે જ જાયછે. પરમાનદ