________________
အာ လင်းလက်လာအောက်တော်တော်တော်အက်အက်အက်အက်အက်အက်အက်အက်အက်
chhadishshtha [૯] કે, ખાનદાન કુળની બાળાએ એક પતિના મરણ પછી બીજે પતિ સ્વીકારતી નથી. આ સુંદર પ્રથા અસખ્યાતા વર્ષો પહેલાંથી ચાલી આવે છે.
જ'ભુસ્વામીની સાથે માત્ર સગપણમાં જ જોડાયેલી આઠ પુત્રીઓને તેનાં માતાપિતા કહે છે: ' જખુ તા દીક્ષા લેનાર છે, માટે એલે, તમારો શા વિચાર છે ?' ત્યારે તેઓ જવાબ આપે છે ‘જે જખુ કરશે, તે અમે કરવા તૈયાર છીએ. પણ તેના સિવાય ખીજો પતિ તે અમે આ ભવમાં કદી કરીશુ નહિ.' જ્યાં ખીજે પતિ કરવાને અવકાશ છે, ત્યાં પણ સતીએ બીજા પતિને ઇચ્છતી નથી, તેાપ છી એક પતિના મરણુ ખાદ્ય ખીન્દ્રે પતિ સતી સ્ત્રીએ ઇચ્છે જ કેમ ?
એક મતથી વાસુપૂજ્ય સ્વામીના સમયમાં અને ખીજા મતથી મુનિસુવ્રત સ્વામીના સમયમાં થયેલા શ્રીપાળકુમાર અને મયણાસુંદરીની કથા જૈન સમાજમાં સુવિખ્યાત છે. કથામાં મયણાસુંદરીએ પેાતાના પતિને આપેલે જવામ અને તેની માતાએ પેાતાની પુત્રી માટે કલ્પેલા અભિપ્રાય એ તેમના હૃદયમાં રહેલા સતીત્વ ધર્મોની મહત્તાને માપવાનુ એક
માપક યંત્ર છે.
વસ્તુસ્થિતિ એ છે કે, કાઢોગથી ગ્રસ્ત થયેલા શ્રીપાળકુમાર, મદનાસુંદરી જેવી એક રાજપુત્રીને મારી સંગતથી ભત્ર ન બગડે એ હેતુથી કહે છે: હે મદના! તુ હજી બીજો પતિ કરી શકે છે.' તેના ઉત્તરમાં મદનાસુંદરી જણાવે છે: ‘ સ્વામિનાથ, હવે ક કટુક આવું વચન કદી ખેલશે નહી'. કારણ કે, પ્રથમ તા કાંજી એક તુચ્છ ખાણુ` છે અને તે પછી સડેલી હેાય તે એની તુચ્છતાનુ પૂછવું જ શું...? તે મુજબ સ્ત્રીના અવતાર મહા પાપેાદયથી મળે છે. તેમાં બીજો પિત કરવા તેની અધમતાનું તે કહેવું જ શું? આનું નામ જ સાચા સતીત્વપ્રેમ.
ત્યારબાદ સિદ્ધચક્રના સ્નાત્રજળના સિચનથી કંચનમય કાયાવાળા શ્રીપાળકુમારને રૂપસુંદરી નિહાળે છે, ત્યારે તે મનમાં વિચારે છે કે, એક તે ક્રેાધાવેશમાં આવી જઈ રાજાએ અનુચિત કાર્ય કર્યું, અને કાઢિયા પતિને ઇંડી ખીજા પતિના સ્વીકારથી મદનાએ પણ અનુચિત કર્યું છે. અને કુળને કલકિત કરનારી આ પુત્રી મારે પેટે પથ્થર પાકી હોત તે સારું થાત. રૂપસુંદરીની આ ખાટી પણ કલ્પના તેના હૃદયમાં ઊંડે ઊંડે રહેલી સતીત્વધર્મની મહત્તાનુ એક પ્રતિબિંબ હતુ.
હવે પુનર્લગ્નની પુષ્ટિ માટે મુગ્ધ લોકોને ભ્રમિત કરવા અપાતાં કલ્પિત દૃષ્ટાંતાના વિચાર કરીએ.
શ્રી આર્ય કલ્યાણતિમ સ્મૃતિગ્રંથ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org