________________
अनुसन्धान-५७
हिव - चउपई ॥ जे सिद्धांति कहिउ विचार । सांभलतां लहीइ भवपार । भवियण अर्थ सयल संग्रहइ । अभव्य जीव ते नवि सद्दहइ ॥६॥ जीव अजीव अनइ पुण्य पाप । आश्रव संवर करिवू आप । निर्झर बंध मोक्ष ए नवइ । निसुणउ भेद कहुं जे हवइ ॥७॥ पहिलं चऊद भेद जीवना । सूखिम नइ बादर बेवना । पढवी अप्प तेउ नइ वाय । वणसय ए सूखिम कहिवराय ॥८॥ चऊदराज व्याप्यु इणि सही । दृष्टिगोचरि ते आविं नही । जिम जल मछ्यादिक गति गमण । तिम आकाशि खेचर परिभ्रमण ॥९॥ जिम तृणादि जल ऊपरि तरइ । तिम ज्योतिष पवने संचरइं । धन तन पवन थविर सुरलोक । तेम पृथिवीइं मानव लोक ॥१०॥ ए पांचइ थावर ते सही । विण चल्लाव्या चालई नही । माटी पाणी तेज पवन्न । बद्ध पिंड दीसइ वलि वन्न ॥११॥ पंचइ ए बादर इम लहियां । सूखिम बादर इणि परि कहियां ।
आंखि कांन मुख नाक जि नही । एकेंदी काया ते सही ॥१२॥ माटी पीली ऊस धावडी । आभूआं अरणेटु खडी । मणसिल हीगलो हरीआल । भोमल मीठा खाणि रसाल ॥१३॥ षाती धातु पषाणक सीस । पूढविकाय ए विश्वावीस ।। पाणी धुंइरि करहा हीम । ठार ओसादिक कणीआ सीम ॥१४॥ अप्यकाय हिव तेउकाय । वीज झरल धूउ कहिवराय । दीवु मुरमरा उलकापात । अगनि तणी छइं बहुली जाति ॥१५।। अति कपरिमा जे च्छई वाय । योनि सात सात लक्ष थाय । वणसय काय तणा बि भेद । भंग समु जे पाली छेत ॥१६॥ खंडोखंड करी वावीइ । ऊगइ ते अनंत साचीय । ऊगइ कंद न ऊगइ मूल । सूक्ष्म विचार नही ते थूल ॥१७॥ बाउल पीपल वडला आदि । ऊगइं डाल प्रत्येक बनी आदि । अनंत जीवनु बाधउ पिंड । चऊद लाख ते योनि अखंड ॥१८॥
