________________
(C)शोधआधारितपूर्ववर्णितआत्महत्याकीकसौटी (Criteria) सेसंथारेकीपरिस्थितियों और
क्षणोंकी तुलना:
1.कोईभीव्यक्तिअपनीइच्छासेआत्महत्याकरनानहीं चाहता है। परजबउसपरपड़रहेदबावकेदर्दको, वहबर्दास्त करनेमेंअपनेआपकोपूरीतरहअसमर्थपाताहै, तोविवशहोकरऐसाकरताहै।
*जबकिसंथारावालाव्यक्तिअपनेपरपड़रहेदबावकेदर्दसेविचलितनहींरहताहै । वहनतोमरनेकीइच्छा रखता है औरनजीनेकीइच्छारखताहै । उसमें आत्महत्याकरने जैसीकोईविवशतानहींरहतीहै।
*आत्महत्याकरनेवालाबिना किसीबड़ोंयागुरुकी आज्ञाकेप्राणत्यागताहै। संथारावालागुरुकी आज्ञालेकर, केवल 3या4प्रकारकेआहारकात्यागकरताहै। जीनेयामरनेकाकोई संकल्पनहींलियाजाताहै। दोनोंमेंयहएकमूलफर्कहै।
*इसकेअलावावहसभीप्रकारकीपाप
क्रियाओंकोनहींकरनेकानियमलेताहै, तथाअपनेआपकोमात्रधार्मिकक्रियाओंमेंलगानेकानियमलेता है।
आत्महत्याकरनेवालाऐसीसोचनहींरखता है।
*एकमेंआत्मघातकासीधासीधामानसिक और शारीरिकवरणहै, लेकिनदूसरीतरफस्वेच्छासेकेवलआहारऔर पाप-क्रियाओंकेत्यागकासंकल्पहै, आत्मघातकानहीं।
*आत्महत्याकरनेवालादबावकेदर्दको,बर्दास्तकरनेमें अपनेआपकोपूरीतरहअसमर्थपाताहै। अधिकांशतःआ त्महत्यामेंमानसिककष्टज्यादा असह्यहोताहै, जोसामाजिक, यापारिवारिकदबाव, आर्थिकसमस्यायाप्यारआ दिकी असफलताकेकारणहोता है।
शोधकेअनुसारयदिऐसेव्यक्तियोंको भावनात्मकसहयोगदियाजाए, तोउन्हें आत्महत्याकेविचारोंसेउभाराजा सकताहै।(सिवायकुछख़ासअसाध्यबीमारियोंके,जहाँशारीरिककष्टोंसेनिजात दिलानेमेंदवायेंनाकामरहती हैं। उसस्थितिमे॑व्यक्तिआत्महत्याकोहीदुःखकेनिवारणकाउपायमानबैठता है । उनमामलोंमें भीव्यक्तिकोभावना
त्मकसहयोगदेनेसेकाफीसांत्वनामिलतीपायीगयी है । )
इसकेविपरीतसंथारेमें,वैसेमानसिकदर्दकेकारणकासर्वथा अभावरहताहै। संथारेकोतत्कालिकदुःखकेनिवारण काउपायनहींमानाजातायासमझाजाताहै। व्यक्तिअपनीदेहवमनसेहोनेवालीसभीपापक्रियाओंकोबंदकरके, के
वलशुभ(धार्मिक)क्रियामेंप्रवृतहोजाताहै।
संथारेकेविपरीत,आत्महत्यामेंतोशीघ्रसेशीघ्रप्राणनिकालनेकाकृत्रिमउपक्रमकियाजाताहै।