SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 217
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ [ चनुर्थ अधिकार मुलाचार प्रदोष ] ( १७० ) के द्वारा शुद्ध करना नाम प्रतिक्रमण कहलाता है ||४४ ॥ स्थापना प्रतिक्रमण का लक्षण - मनोज्ञेतरमूर्ते जातदोषाद्विवर्जनम् । योगैर्यस्थापनाख्यंतत्प्रतिक्रमण मूजितम् ॥ ४५ ॥ अर्थ - मनोज्ञ वा अमनोज्ञ मूर्तिसे उत्पन्न हुए दोषोंको मन-वचन-कायसे त्याग करना स्थापना नामका श्रेष्ठ प्रतिक्रमरण हैं ।। ४५ ।। द्रव्य प्रतिक्रमण का स्वरूप --- सावद्यद्रयरेषाया उत्पन्न दोषवारणम् । त्रिशुद्ध द्यावसतां द्रव्यप्रतिक्रमणमेतत् ॥४६॥ अर्थ- - पापरूप द्रव्योंके सेवन करने से उत्पन्न हुए दोषोंको मन-वचन-कायकी शुद्धता पूर्वक निवारण करना द्रव्य प्रतिक्रमण कहलाता है ||४६ || क्षेत्र प्रतिक्रमण का स्वरूप सरागक्षेत्रवासोत्मातीचारपरिहायनम् । निवाधैर्यत्सदाक्षेत्रप्रतिक्रम रपमेवतत् ॥४७॥ अर्थ- सरागरूप क्षेत्रोंके निवास से उत्पन्न हुए प्रतीचारों को निवादिके द्वारा दूर करना उसको क्षेत्र प्रतिक्रमण कहते हैं ||४७॥ काल प्रतिक्रमण का स्वरूप 'रज्जनोंदिन वर्षादिकालजयतदोषतः । निवृत्तिर्या हृदाकालातिक्रमणमेवतत् ४ अर्थ – रात दिन वर्षा आदि काल जन्य व्रतोंके दोषों को हृदय से निवारण करना काल प्रतिक्रमण कहलाता है ।। ४६ । भाव प्रतिक्रमण का स्वरूप रागदोषाश्रिताद्भावाज्जातस्यातिक्रमस्य या । विरतिः क्रियते भावप्रतिक्रमणमेवतत् ॥ ४६ ॥ अर्थ - रागद्वेषादि के आश्रित रहनेवाले भावोंसे उत्पन्न हुए दोषों को दूर करना भाव प्रतिक्रमण कहलाता है ॥४६॥ उत्तम प्रतिक्रमण का विधान एतः विधनिक्षेपैः सर्वस्वव्रतात्मनाम् । कृतानां कृत्स्नदोषाणां निराकरणमूजितम् ||५० ॥ हुवा च वपुषा बचा निदनैर्हिणादिभिः क्रियते मुनिभियंत्तत्प्रतिक्रमणमद्भ तम् ॥ ५१ ॥ । अर्थ - व्रत करनेवाले समस्त व्रतियों के इन छहों निक्षेपों के द्वारा अनेक दोष उत्पन्न होते हैं मुनि लोग जो मन-वचन-कायसे होनेवाली निंदा गहके द्वारा उन समस्त :
SR No.090288
Book TitleMulachar Pradip
Original Sutra AuthorN/A
Author
PublisherZZZ Unknown
Publication Year
Total Pages544
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari, Ethics, Philosophy, & Religion
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy