________________ Pancastikaya-samgraha (jiva) are the instrumental-cause (nimitta karana) of the materialkarmas (dravyakarma), the dispositions (bhava) in the soul (jiva) are said, from the empirical point-of-view (vyavahara naya), to be the doer (karta) of the material-karmas (dravyakarma). From the transcendental point-of-view (niscaya naya), however, neither the materialkarmas (dravyakarma) are the doer (karta) of the dispositions (bhava) in the soul (jiva), nor the dispositions (bhava) in the soul (jiva) are the doer (karta) of the material-karmas (dravyakarma). At the same time, it is not true that the dispositions (bhava) in the soul (jiva) and the material-karmas (dravyakarma) take place without the doer (karta). In reality, the soul (jiva) is the doer (karta) of its own dispositions (bhava) and the physical-matter (pudgala) is the doer (karta) of its own transformations as the material-karmas (dravyakarma). जीव को अपने भावों का कर्तृत्व है - The soul (jiva) is the doer (karta) of own dispositions (bhava) - कुव्वं सगं सहावं अत्ता कत्ता सगस्स भावस्स / ण हि पोग्गलकम्माणं इदि जिणवयणं मुणेयव्वं // 61 // कुर्वन् स्वकं स्वभावं आत्मा कर्ता स्वकस्य भावस्य / न हि पुद्गलकर्मणामिति जिनवचनं ज्ञातव्यम् // 61 // अन्वयार्थ - [स्वकं स्वभावं] अपने स्वभाव को (परिणाम को) [कुर्वन् ] करता हुआ [आत्मा] आत्मा [हि ] वास्तव में [स्वकस्य भावस्य] अपने भाव का [कर्ता] कर्ता है, [न पुद्गलकर्मणां] पुद्गलकर्मों का नहीं, [इति ] ऐसा [जिनवचनं] जिन-वचन (जिनेन्द्र भगवान् की वाणी) [ ज्ञातव्यम् ] जानना। . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 126
