________________ પધારો સાહેબજી પધારો સાહેબજી 81 એમ શુભભાવનામાં મરીને તે જે શ્રેષ્ઠીને ત્યાં નોકરી કરતો હતો તે જ શ્રેષ્ઠીના પુત્રરૂપે ઉત્પન્ન થયો અને અગણિત સંપત્તિનો માલિક થયો. તે ભવમાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાનથી પોતાનો પૂર્વભવ જાણી વિશેષથી ધર્મ આરાધના કરી પોતાનું કલ્યાણ સાધ્યું. (આધાર - ધન્યચરિત્ર) કુપાત્રદાનથી દરિદ્રતા, દરિદ્રતાના કારણે પાપ, પાપથી નરકમાં જવાય છે, ત્યાંથી ફરી દરિદ્ર અને પાપી થવાય છે. માટે કુપાત્રમાં દાન આપવું નહિ, (ગરુડ પુરાણ). ઉત્તમ પાત્ર, શ્રેષ્ઠ શ્રદ્ધા અને યથોચિત વિધિપૂર્વક નિર્દોષ વસ્તુ અવસરે આપવાથી અનંત ગણો લાભ પ્રાપ્ત થાય છે. (જૈન પંચતંત્ર) વ્યાજમાં રાખેલું ધન ડબલ થાય છે, વેપારમાં ચારગણું, જમીનમાં દસગણું થાય છે, પરંતુ સુપાત્રમાં આપવાથી અનંતગણું વધે છે. (ઉપ. તરંગિણી) દોષવાળી ગોચરી વાપરવાના કારણે સાધુ પોતાના આત્માનું એવું નુકશાન કરે છે જે ગળું કાપનાર દુશ્મન પણ ન કરી શકે. (ઉપદેશ તરંગિણી) મહાત્મા ક્યારે ભોજન ગ્રહણ કરે છે. (1) જ્યારે ક્ષુધા (ભૂખ) સહન ન થાય ત્યારે. (2) વૈયાવચ્ચ કરવા માટે. (3) ઈર્યાસમિતિનું પાલન કરવાનું હોય. (4) સંયમજીવન પાલન કરવાનું હોય. (5) દ્રવ્યપ્રાણોની આવશ્યકતા અનુસાર અને ) (6) ધર્મધ્યાન કરવા માટે. પાત્રનો મહિમા અને ઓળખ સુપાત્રમાં દાન કરવું એ મહાલાભનું કારણ છે, કુપાત્ર કે અપાત્રમાં નહી. આ વાત યોગશાસ્ત્ર નામના ગ્રન્થમાં ૫૫૮મી ગાથાથી 583 ગાથા સુધી વિસ્તારથી જણાવી છે. તે જ વાત અક્ષરશઃ અહીં જાણાવી છે. સાધુ ઉત્તમ પાત્ર છે : જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયીથી યુક્ત, પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિથી શોભતા, મહાવ્રતના મહાન ભારને ધારણ કરવામાં સમર્થ, પરીષહો અને ઉપસર્ગો રૂપ શત્રુની સેનાને જીતવામાં મહાસુભટ; બીજી વસ્તુઓની તો વાત જ શું કરવી,પણ શરીર ઉપર પણ મમતા વિનાના, ધર્મના ઉપકરણો સિવાય પરિગ્રહનો પરિત્યાગ કરનારા; શરીરને ધર્મયાત્રામાં ચલાવવા માટે જ બેંતાલીસ દોષથી વર્જિત ભિક્ષાને ગ્રહણ કરનારા; નવગુપ્તિ સહિતના બ્રહ્મચર્યથી ભૂષિત, દાંત ખોતરવાની સળી જેવા પણ બીજાના ધનને લેવાની સ્પૃહા વગરના; માન-અપમાન, લાભ-અલાભ, સુખ-દુઃખ, પ્રશંસા-નિંદા, હર્ષ અને શોકમાં સમાન ચિત્તવાળા; કૃત-કારિત અને અનુમતિ-ભેદવાળા ત્રિવિધ આરંભ વિનાના અને મોક્ષપદમાં જ એકતાન મનવાળા સાધુઓ ઉત્તમ પાત્ર છે. 558 થી પ૬૪. સમ્યગ્દર્શન ગુણથી યુક્ત, દેશથી ચારિત્રને ગ્રહણ કરનારા અને યતિધર્મની ભાવનાવાળા ગૃહસ્થો મધ્યમપાત્ર છે. પ૬૫ સમ્યક્નમાં જ સંતોષને ધરનારાં, વ્રતો અને નિયમોને પાળવામાં અશક્ત અને ધર્મતીર્થ-પ્રભાવનામાં ઉદ્યમવાળા અવિરત સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો જઘન્ય પાત્ર કહેવાય. પ૬૬ જૈન ધર્મના દ્વેષીઓ કુપાત્ર છે: કુશાસ્ત્રોના શ્રવણથી ઉત્પન્ન થયેલા વૈરાગ્યથી પરિગ્રહ વિનાના, બ્રહ્મચર્યમાં તત્પર, ચોરી, મૃષાવાદ અને હિંસાથી પરમુખ બનેલા, ઘોરવ્રતોને ધરનારા, મૌનથી યુક્ત, કંદ-મૂળ અને ફળોને ખાનારા, દાણા છે ક્યા ગૃહસ્થના વૈભવનું ફળ સુપાત્ર દાન છે (સુભા.) કોઈપણ પ્રકારના ફળની અપેક્ષા વિના કરેલું સુપાત્રદાન દેવલોક અને મોથનું સુખ આપે છે. (યોગ.)