________________
માતા કા હૃદય
३६-माता का हृदय (લેખક-શ્રી. પ્રેમચંદજી બી. એ.)
(1) માધવી કી આંખે મેં આજ સારા સંસાર અંધેરા હે રહા થા. કોઈ અપના મદદગાર ન દિખાઈ દેતા થા. કહીં આશા કી ઝલક ન થી. ઉસ નિર્જન ઘર મેં વહ અકેલી પડી રોતી થી
ઔર કેઈ આંસુ પૂંછનેવાલા ન થા. ઉસકે પતિ કે મરે હુએ ૨૨ વર્ષ હે ગએ થે. ઘર મેં કોઈ સંપત્તિ ન થી. ઉસને ન જાને કિન કિન તકલીફ સે અપને બચ્ચે કે પાલ પિષ કર બડા કિયા થા. વહી જવાન બેટા આજ ઉસકી ગોદ સે છીન લિયા ગયા થા. ઔર છીનવાલે કૌન થે ? અગર મૃત્યુ ને છીના હતા તો વહ સબ્ર કર લેતી. મૌત સે કિસીકે દ્વેષ નહીં હોતા, મગર સ્વાર્થિ કે હાથ યહ અત્યાચાર અસહ્ય હો રહા થા. ઇસ ઘેર સંતાપ કી દશા મેં ઉસકા જ રહ રહ કર ઇતના વિકલ હો જાતા થા કિ ઇસી સમય ચલૂ ઔર ઉસ અત્યાચારી સે ઈસકા બદલા લં, જિસને ઉપર યહ નિઠર આધાત કિયા હૈ. મારૂં યા મર જાઉં. દેને હી મેં સંતોષ હો જાયેગા. કિતના સુંદર, કિતના હોનહાર બાલક થા ! યહી ઉસકે પતિ કી નિશાની, ઉસકે જીવન કા આધારે, ઉસકી ઉમ્રભર કી કમાઈ થી ! વહી લડકા ઇસ વક્ત જેલ મેં પડા ન જાને કયા કયા તકલીફે ઝેલ રહા હોગા ! ઔર ઉસકા અપરાધ ક્યા થા ? કુછ નહીં, સારા મુહલ્લા ઉસ પર જાન દેતા થા, વિદ્યાલય કે અધ્યાપક ઉસ પર જાન દેતે થે, અપને બેગાને સભી તે ઉસે પ્યાર કરતે થે, કભી ઉસકી કોઈ શિકાયત સુનને હી મેં નહીં આઈ. ઐસે બાલક કી માતા હાને પર અન્ય માતાએ ઉસે બધાઈ દેતી થી. કંસા સજજન, કૈસા ઉદાર, કંસા પરમાથી! ખુદ ભૂખો સે રહે મગર ક્યા મજાલ કિ દ્વાર પર આનેવાલે અતિથિ કે રૂખા જવાબ દે. ઐસા બાલક કયા ઈસ યોગ થા કિ જેલ મેં જાતા ! વહ કભી કભી અપને દુઃખી ભાઈ કા દુખડા સુનાયા કરતા થા, અત્યાચાર સે પીડિત પ્રાણિયે કી મદદ કે લિયે હમેશાં તૈયાર રહતા થા, ક્યા યહી ઉસકા અપરાધ થા ? દૂસરોં કી સેવા કરના ભી અપરાધ હૈ ? કિસી અતિથિ કે આશ્રય દેના ભી અપરાધ હૈ ?
ઈસ યુવક કા નામ આત્માનંદ થા. દુર્ભાગ્યવશ ઉસમેં વે સભી સગુણ થે જે જેલ કા દ્વાર ખેલ દેતે હૈ, વહ નિભક થા,
સ્પષ્ટવાદી થા, સાહસી થા, સ્વદેશપ્રેમી થા, નિઃસ્વાર્થ થા, કર્તવ્યપરાયણ થા, જેલ જાને કે લિયે ઈ-હીં ગુણે કી જરૂરત
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com