________________
શ્રીસીતા કે ચરિત્ર સે આદર્શ શિક્ષા ૧૮૫ આગે ચલ કર બહુત પશ્ચાતાપ કિયા. સાધારણ સ્ત્રીચરિત્ર મેં સીતાજી કા યહ બર્તાવ કોઈ વિશેષ દોષયુક્ત નહીં હૈ. સ્વામી કે સંકટ મેં પડે હુયે સમઝ કર આતુરતા ઔર પ્રેમ કી બાહુલ્યતા સે સીતાજી યહાં પર નીતિ કા ઉલ્લંઘન કર ગયી થીં. શ્રીરામસીતા કા અવતાર મર્યાદા કી રક્ષા કે લિયે થા, ઈસીસે સીતાજી કી યહ એક ગલતી સમઝી ગયી ઔર ઈસ લિયે સીતાજી ને પશ્ચાત્તાપ કિયા થા.
નિહર (પિયરમાં) મં પ્રેમવ્યવહાર જનકપુર મેં પિતા કે ઘર સીતાજી કા સબકે સાથ બડે પ્રેમ કા બર્તાવ થા. છોટે બડે સભી સ્ત્રી-પુરુષ સાતાજી કો હૃદય સે ચાહતે થે. સીતાજી આરંભ સે સલજજા થી. લજજા હી સ્ત્રિયોં કા ભૂષણ હૈ. વહ પ્રતિદિન માતાપિતા કે ચરણે મેં પ્રણામ કિયા કરતી થી, ઘર કે નૌકર ચાકર તક ઉસકે વ્યવહાર સે પરમ પ્રસન્ન થે. સીતાજી કે પ્રેમ કે બર્તાવ કા કુછ દિગ્દર્શન ઉસ સમય કે વર્ણન સે મિલતા હૈ, જિસ સમય સીતાજી સસુરાર કે લિયે વિદા હે રહી હૈ– પુનિ ધીરજ ધરિ કુંઅરિ હંકારી, બાર-બાર ભેંટહિ મહતારી. પહુંચાવહિં ફિરિ મિલહિં બહેરી,બઢી પરસપર પ્રીતિન થેરી. પુનિપુનિસિલતિ સખિન્ડ બિલગાઈ,બાલબછજિમિ ધેનુ લવાઈ.
પ્રેમબિબસ નર-નારિ સબ, સખિન્ડ સહિત રનિવાસ;
માનહું કીન્હ બિદેહપુર, કરના–બિરહ-નિવાસ. શુકસારિકા જાનકી જયાયે, કનક પિંજરલ્ડિ રાખિ પઢાએ.
વ્યાકુલ કહહિં કહાં હૈદેહી, સુનિ ધીરજુ પરિહરે ન કહી. ભયે બિકલ ખગમ્રગ એહિ ભાંતી, મનુજદસા કૈસે કહિ જાતી. બંધુ સમેત જનક તબ આએ, પ્રેમ ઉમંગિ લેચન જ છીએ. સીય બિલેકિ ધીરતા ભાગી, રહે કહાવત પરમ બિરાગી. લીલ્ડિ રાય ઉર લાઈ જાનકી, મિટી મહામરજાદ ગ્યાન કી.
જહાં જ્ઞાનિયાં કે આચાર્ય જનક કે જ્ઞાન કી મર્યાદા મિટ જાતી હૈ ઔર પિંજરે કે પખેરુ તથા પશુપક્ષી ભી “સીતા સતા” પુકાર કર વ્યાકુલ હે ઉઠતે હૈ, વહાં કિતના પ્રેમ હૈ, ઇસ બાત કા અનુમાન પાઠક કર લેં ! સીતા કે ઈસ ચરિત્ર સે સ્ત્રિયોં કે યહ શિક્ષા ગ્રહણ કરની ચાહિયે કિ સ્ત્રી કે નૈહર મેં છોટે બડે સભી કે સાથ અસા બર્તાવ કરના ઉચિત હૈ જે સભીકે પ્રિય છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com