Page Text
________________
૧૫૮
શુભસંપ્રહ ભાગ ૭ મે
ધર્મવાલોં કે–વેદાનુયાયિય કે–ઈસ બાત કા અનુભવ ભી નહીં હે પાયા કિ બૌદ્ધ ધર્મ વેદવિરોધી હૈ. વાસ્તવ મેં પૂર્વરૂપ ઉસકા ઐસા હી થા. પરંતુ તીસરી શતાબ્દી મેં ઉસકી નીતિ ને પલટા ખાયા. પ્રસિદ્ધ બૌદ્ધદાર્શનિક નાગાર્જુન ઔર વસુબંધુ ને ક્રમશઃ “લંકાવતાર” તથા “માધ્યમિક સૂત્ર બના કર અક્ષપાદ મુનિ કે વેદમૂલક “ન્યાયસૂત્ર” કે સિદ્ધાંત પર આક્ષેપ કિયા. યહ દેખ કર વૈદિક વિદ્વાન સંભલને લગે. ઈસી સમય કાંચીવાસી વાસ્યાયન મુનિ ને “ન્યાયસૂત્ર' પર અપના પ્રસિદ્ધ ભાષ્ય બના કર બૌદ્ધોં કે આક્ષેપ કા નિરાકરણ કિયા તથા “ન્યાય-દર્શન કે ક્રમબદ્ધ રૂપ પ્રદાન કિયા. મહામહોપાધ્યાય સતીશચંદ્ર વિદ્યાભૂષણ કા મત હૈ કિ ઈસા કે છઃ સૌ વર્ષ પૂર્વ કે અક્ષપાદ મુનિ કે સૂત્રો મેં તીસરી શતાબ્દી કે નાગાર્જુન ઔર વસુબંધુ કે સિંદ્ધાંતે કે ખંડન મેં સૂત્ર મિલના અસંભવ હૈ. અતઃ ઈહીં ભાષ્યકાર વાસ્યાયન ને હી બૌદ્ધ મત કે ખંડન કે લિયે મૂલ મેં ભી કુછ નયે સૂત્ર જેડ દિયે હૈ. ઇસ ભાષ્ય કા દિંગનાગ નામક બૌદ્ધ વિદ્વાન ને ફિર ખંડન કિયા. ઉસકે પ્રતિવાદ મેં મૈથિલ બ્રાહ્મણ ઉદ્યોતકરાચાર્ય (જન્મકલ ૬૩૩ ઈસવી) ને ઉક્ત ભાષ્ય પર “ન્યાયવાર્તિક ટીકા બડી હી ઓજસ્વી ભાષા મેં લિખી. ઈસકે કુછ પૂર્વ શવર મુનિ ને “મીમાંસા-સૂત્ર' પર “શાવર ભાષ્ય’ બનાયા. ઇસમેં ભી બૌદ્ધ કા બહુત બારીકી સે ખંડન કિયા ગયા હૈ. તાત્પર્ય યહ કિ બૌદ્ધ કા આક્રમણકારી રૂપ દેખ કર આત્મરક્ષણાર્થ અનેક વૈદિક વિદ્વાન ખડે હે ગયે. ઈસ સંઘર્ષ કે દેખ કર બૌદ્ધ વિદ્વાન કે સંદેહ તેને લગા કિ યદિ યે લોગ દબાયે નહીં જાયંગે તે લોકદષ્ટિ મેં બૌદ્ધ ધર્મ ગિર જાયગા. બૌદ્ધ ધર્મ કે રાજશકિત કા સાહાય તો થા હીં, ઉસસે યહાં તક સહાયતા મિલને લગા કિ જે વ્યકિત વેદમાર્ગ કે છોડ કર બૌદ્ધ ધર્મ ન સ્વીકાર કર લે વહ બૌદ્ધાધિકૃત ભૂમિ મેં રહને કા અધિકારી નહીં, જોયા કિ આગે કા લોક બતાતા હૈઃसशिष्यसंघाः प्रविशन्ति राज्ञां गेहं तदादि स्ववशे विधातुम् । राजा मदीयोऽजिरमस्मदीयं तदाऽद्रियध्वं न तु वदमार्गम् ॥
(શંકરદિગ્વિજય સર્ગ ૭, લોક ૯૧) શંકરાચાર્ય કે બીસ હી વર્ષ કે વય કી રાહ દિખાનેવાલે વિહાર કે બૌદ્ધ પંડિત અભિનવગુપ્ત કી કથા પ્રાચીન ગ્રંથો મેં લિખી હુઈ હૈ. એસે પ્રાણસંકટકાલ મેં એક લોકપ્રચલિત તથા રાજાશ્રિત ધર્મ કે વિરુદ્ધ આંદોલન કરનેવાલે જિન બહુસંખ્યક હિંદુ ધર્માભિમાનિયે ને અપની કર્તવ્યપરાયણતા તથા નિર્ભિકતા કા પરિચય દે કર અપને ધર્મ કી રક્ષા હી નહીં કિંતુ ઉસે સુપ્રતિષિત કરને કા સત્કાર્ય કિયા થા ઉનકી નામાવલી મેં ઇન દે-તીન
www.umaragyanbhandar.com
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
| SR No. | 035270 |
| Book Title | Shubh Sangraha Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Akhandanand Bhikshu |
| Publisher | Sastu Sahitya Vardhak Karyalay |
| Publication Year | 1931 |
| Total Pages | 640 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 43 MB |