________________
‘માામ-વૃદ-નામ વષ:' ભાગ-૨
३. पम्हावइ पम्हावती पम्हावत्त पम्हुत्तरवडिंसग पयंग
મી. કે.મી.
पक्ष्मावती पक्ष्मावती पक्ष्मावर्त पक्ष्मोत्तरावतंसक पतङ्ग
પહ્માવતી પક્ષ્માવતી પદ્માવર્ત પક્નોત્તરાવતંક પત
ઢે..
| G
१. पयग
पतग
પતગ
G
२. पयग
&
पतग पतगपति
पयगवइ पयल्ल
પતંગ પતગપતિ પ્રકલ્ય
प्रकल्य
पयाउस
મી.
पयाग
प्रयाग
પ્રયોગ
મહાવિદેહ ક્ષેત્રના રમ્યગ પ્રદેશની રાજધાની. જુઓ ‘પમ્હાવઈ. પપ્પ(૨) જેવું જ સ્વર્ગીય વાસસ્થાન. પપ્પ (૨) જેવું જ સ્વર્ગીય વાસસ્થાન. આ અને ‘પયગ’ એક છે. વાણવ્યંતર દેવોનો વર્ગ. પયગ અને પયગવતી તે દેવોના બે ઇન્દ્રો છે. દક્ષિણના પયગ દેવોનો ઇંદ્ર. ઉત્તરના પયગ દેવોનો ઇંદ્ર. અચાસી ગ્રહમાંનો એક. આ અને ‘પઉસ’ એક છે. એક તીર્થસ્થાન. આ સ્થાન નજીક પુષ્પભદ્ર નગર પાસે ગંગાનદી પાર કરતા શિષ્યો સાથે આચાર્ય અર્ણિકાપુત્ર ડૂળ્યા હતા. ત્યાં જ તે બધાને કેવળજ્ઞાન થયું, બધા મોક્ષ પામ્યા. દેવોએ ત્યાં પ્રસંગ ઊજવ્યો. તેથી આ સ્થાન તીર્થ ગણાવા લાગ્યું. પોતનપુરના રાજા રિપુપ્રતિશત્રુનું બીજું નામ, તેની રાણી ભદ્રાએ અયલ અને મૃગાવતીને જન્મ આપ્યો | હતો. તે પોતાની જ પુત્રી મૃગાવતીને પરણ્યો તેથી લોકો તેને પ્રજાપતિ નામે ઓળખતા. ભ. મહાવીર એક પૂર્વભવમાં વાસુદેવ ત્રીપૃષ્ઠ હતા, ત્યારે રાજા પ્રજાપતિ અને મૃગાવતી રાણીનો પુત્ર હતા. રોહિણી નક્ષત્રનો અધિષ્ઠાતા દેવ. સ્થાવરકાય જીવોના ૫ અધિષ્ઠાતા દેવોમાંનો એક. કેટલાકના મતે પ્રજાપતિ બ્રહ્મા જગતનો સ્રષ્ટા છે. દિવસરાતના ત્રીસ મુહૂર્તમાંનું એક મુહૂર્ત. તેને ‘પાયાવચ્ચ” પણ કહેવામાં આવે છે. જુઓ ‘પરમાધાર્મિક'. જુઓ ‘પરમાધાર્મિક’. પાપી વલણવાળા દેવોનો વર્ગ. આ દેવો નરકપાલો (નરકોના રક્ષકો) તરીકે પણ જાણીતા છે. તેમના પંદર પ્રકારો છે. તેઓ નારકીઓને વિવિધ રીતે ત્રાસ આપે છે. અસુરકુમાર દેવોનો જે પેટાભેદ છે તે પેટાભેદના તેઓ છે. પરિવ્રાજક સાધુઓનો તે વર્ગ જે નદીના કિનારે યા. સંગમસ્થાને રહેતો તેમજ ચીંથરાં અને ફેંકી દીધેલા કપડાં પહેરતો.
१.पयावइ
क.च.
प्रजापति
પ્રજાપતિ
दे.ज.
२. पयावह ३. पयावइ ४. पयावइ
प्रजापति प्रजापति प्रजापति
પ્રજાપતિ પ્રજાપતિ પ્રજાપતિ
५. पयावह
प्रजापति
પ્રજાપતિ
परमाधम्मिय परमाहंमिय
કે.ન. दे.न.
परमाधार्मिक परमाधार्मिक
પરમાધાર્મિક પરમ ધાર્મિક
परमाहम्मिय
दे.न.
परमाधार्मिक
પરમાધાર્મિક
परमहंस
| મ.તા.
પરમહંસ
પરમહંસ
मुनि दीपरत्नसागरजी रचित 'आगम-बृहत्-नाम कोष:' भाग-२
પૃ8-21