________________
आगम
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा-], नियुक्ति: [१०३५], भाष्यं [१८५...]
(४०)
प्रत
सूत्रांक
-06--
सामाइयं च परिणामओ एक ॥१॥ णाणाइसहावं सामाइय जोगमाइकरणं च । उभयं च स परिणामो परिणामाणण्णया जं च ॥२॥ तेणाया सामइयं करणं च चसद्दओ अभिण्णाई । णणु भणियमणण्णत्ते तण्णासे जीवणासोत्ति ॥३॥ जइ तप्पज्जयनासो को दोसो होउ ? सबहा नत्थि। सो उप्पायवयधुवधम्माणतपजाओ॥४॥ सर्व चिय पइसमयं उप्पज्जइ णासए य णिचं च । एवं चेव य सुहदुक्खबंधमोक्खाइसम्भावो ॥५॥ एगं चेव य वत्थु परिणामवसेण कारगंतरयं । पावइ । तेणादोसो विवक्खया कारगं जं च ॥६॥ कुंभोऽवि सज्जमाणो कत्ता कम्म स एव करणं च । णाणाकारगभावं लहइ जहेगो विवक्खाए ॥७॥जह वा नाणाणण्णो नाणी नियओवओगकालंमि । एगोऽवि तस्सभावो सामाइयकारगो चे ॥८॥" साम्प्रतं परिणामपक्षे सत्येकत्वानेकत्वपक्षयोरविरोधेन कर्तृकर्मकरणव्यवस्थामुपदर्शयन्नाह
एगत्ते जह मुढि करेइ अत्यंतरे घडाईणि । वत्यंतरभावे गुणस्स किं केण संबद्धं ॥ १०३६ ॥ व्याख्या-'एकत्वे' कर्तृकर्मकरणाभेदे कर्तृकर्मकरणभावो दृष्टः, यथा मुष्टिं करोति, अत्र देवदत्तः कर्ता तद्धस्त एव
सामायिकं च परिणामत ऐक्यम् ॥ १॥ यम्माज्ञानादिखभावं सामायिक योगादि (कांह) करणं च । उभयंपस परिणामः परिणामानन्यता। यच्च ॥ २ ॥ तेनारमा सामायिक करणं च चशब्दतोऽभिन्नानि । ननु भणितमनन्यावे तमाशे जीवनाश इति ॥३॥ यदि तपोयनाशः (सामाभाविकरूपप.) को दोषो भवतु ? सर्वथा नास्ति । यत्सा (आत्मा) उत्पादन्षयधीव्यधर्माऽमन्तफ्यायः ॥ ५॥ सर्वमेव प्रतिसमयमुत्पयते नश्यति च नित्वं ।
च । एवमेव मुखदुःखबन्धमोक्षादिसजावः ॥ ६॥ एकमेव च वस्तु परिणामवशेन कारकाम्तरताम् । पामोति तेनादोपः--विवक्षया कारकाणि यत् ॥ ६॥5 कुम्भोऽपि सध्यमानः कर्ता कर्म च स एव करणं च । नानाकारकभावं लभते बौको विवक्षया ॥ ७ ॥ यथा वा ज्ञानानम्मो ज्ञानी निजोपयोगकाले । एको. ऽपि तरस्वभावः सामायिककारकश्चैवम् ॥८॥
अनुक्रम
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~88~
