________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७२] भाष्यं [२०५...],
आवश्यक हारिभ- द्रीया
प्रतिक्रमणाध्यक परिस्थापनिका
-
प्रत सूत्रांक
-
॥६२९॥
दीप अनुक्रम
व्याख्या-करणं-कारः, अचित्तीकरणं गृह्यते, आशु-शीघ्र कार आशुकारः, तद्धेतुत्वादहिविषविशूचिकादयो गृह्यन्ते, तैयः खल्वचित्तीभूतः, 'गिलाणे'त्ति ग्लान:-मन्दश्च सन् य इति, 'प्रत्याख्याते वाऽऽनुपूा' करणशरीरपरिकर्मकरणानुक्रमेण भक्के वा प्रत्याख्याते सति योऽचित्तीभूत इति भावार्थः, एतेषामचित्तसंयतानां 'वक्ष्ये' अभिधास्ये 'विधिना | जिनोकेन प्रकारेण 'व्युत्सृजन' परित्यागमिति गाथार्थः ॥३१॥
एव व कालगभी मुणिणा सुत्तत्वगहिवतारेणं । न दु कायन विसामो काया विहीर पोसिरणं ॥३२॥ व्याख्या एवं च एतेन प्रकारेण 'कालगते' साधी मृते सति 'मुनिना' अन्येन साधुना, किम्भूतेन ?-'सूत्रार्थगृहीतसारेण' गीतार्थनेत्यर्थः, 'नहु' नैव कर्तव्यः 'विषादः स्नेहादिसमुत्थः सम्मोह इत्यर्थः, कर्तव्यं किन्तु 'विधिना' प्रवचनोक्तेन प्रकारेण 'ध्युत्सृजन' परित्यागरूपमिति गाथार्थः ॥ ३२ ।। अधुनाऽधिकृतविधिप्रतिपादनाय द्वारगाथाद्वयमाह | नियुक्तिकार:पडिलेहणा दिसा गंतएं य काले दिया य राओय। कुसपडिमा पाणगणियत्तणे यतर्णसीसेउवगैरणे ॥१२७२॥ उठाणणामहणे पोहिणे काउसग्गकरणे य । खमणे य असज्झाए तत्तो अवलोयणे चेव ॥१२७३।। दारं ॥ I व्याख्या-'पडिलेहण'त्ति प्रत्युपेक्षणा महास्थाण्डिल्यस्य कार्या 'दिसत्ति दिग्विभागनिरूपणा च 'णतए यति गच्छ-1 मपेक्ष्य सदौपग्रहिक नन्तक-मृताच्छादनसमर्थ वस्त्रं धारणीय, जातिपरश्च निर्देशोऽयं, यतो जघन्यतस्त्रीणि धारणीयानि, चशब्दात्तथाविध काष्ठं च प्रामु,'काले दिया य राओ य'त्ति काले दिवा च रात्री मृते सति यथोचितं लाञ्छनादि कर्तव्यं |
[२३]
॥१२॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति: अथ प्रतिलेखना, दिशा इत्यादि १६ द्वारानाम् वर्णनं क्रियते
~395