________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
प्रत
सूत्रांक
दीप
आवश्यक- भेदेन विस्तीर्णभावेनान्ये वितर्क:-श्रुतं यस्मिन् तत्तथा, कस्येदं भवतीत्यत आह-'अरागभावस्य' रागपरिणामरहित
४प्रतिक्रमः हारिभ- दास्येति गाथार्थः ॥ ७८ ॥
णाध्यानद्रीया पुण मुणिपक निवायसरणप्पईवमिव चित्तं । उप्पाचठिहभंगाइयाणमेगंमि पजाए ॥ ९ ॥
शतकम् ॥६०७॥
व्याख्या-यत्पुनः 'सुनिष्पकम्प' विक्षेपरहितं 'नियातशरणप्रदीप इव' निर्गतवातगृहैकदेशस्थदीप इव 'चित्तम्' अन्तःकरण, क-उत्पादस्थितिभङ्गादीनामेकस्मिन् पर्याये ॥ ७९ ॥ ततः किमत आह
भविषारमस्थर्वजणजोगतरभो तयं बितियमुकं । पुनगयसुवालंबणमेगनवितधामनियार ॥ ८ ॥ व्यख्या-अविचारम्-असङ्कम, कुतः ?--अर्थव्यञ्जनयोगान्तरतः इति पूर्ववत्, तमेवंविधं द्वितीयं शुक्ल भवति, किम|भिधानमित्यत आह-'एकत्ववितर्कमविचारम्' एकत्वेन-अभेदेन वितर्क:-व्यञ्जनरूपोऽर्थरूपो वा यस्य तत्तथा, इदमपि |च पूर्वगतश्रुतानुसारेणैव भवति, अविचारादि पूर्ववदिति गाथार्थः ॥ ८॥
निश्चाणगमणकाले केवलिणो दरनिरुद्धजोगस्य । मुहमकिरियाऽनियहि तइयं तणुकाकिरियरस ॥ ८ ॥ | व्याख्या-'निर्वाणगमनकाले' मोक्षगमनप्रत्यासन्नसमये 'केवलिनः' सर्वज्ञस्य मनोवाग्योगद्वये निरुद्धे सति अर्द्धनि-MIRE रुद्धकाययोगस्य, किं ?-'सूक्ष्मक्रियाऽनिवर्ति सूक्ष्मा क्रिया यस्य तत्तथा सूक्ष्मक्रियं च तदनिवर्ति चेति नाम, निवर्तितुं शीलमस्येति निवर्ति प्रबर्द्धमानतरपरिणामात् न निवर्ति अनिवर्ति तृतीय, ध्यानमिति गम्यते, 'तनुकायक्रियस्येति तन्वी उच्छासनिःश्वासादिलक्षणा कायक्रिया यस्य स तथाविधस्तस्येति गाथार्थः॥ ८१॥
अनुक्रम
[२१..]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~351
