________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [.] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
प्रत सूत्रांक
दीप
आवश्यक
षष्ठकारणसमुच्चयार्थः, 'सति' विद्यमाने, किं?-'यदू' वस्तुजातं 'न सुष्ठ बुद्ध्येत' नातीवावगच्छेत् 'सर्वज्ञमतमवितथं तथापि प्रतिक्रमहारिभ- तश्चिन्तयेन्मतिमा'निति तत्र सर्वज्ञा:-तीर्थकरास्तेषां मतं सर्वज्ञमत-वचनं, किं -वितथम्--अनृतं न वितथम्-अवितथं ||
णाध्यानद्रीया सत्यमित्यर्थः, 'तथापि तदयोधकारणे सत्यनवगच्छन्नपि 'तत्' मतं वस्तु वा 'चिन्तयेत्' पर्यालोचयेत् 'मतिमान्' बुद्धि-1
शतकं | मानिति गाथार्थः॥४८॥ किमित्येतदेवमित्यत आह॥५९७॥
अणुवकपपराणुमाहपरायणा जं जिणा जगप्पवरा । जियरागयोसमोहा य णपणहावादिष्यो तेणं ॥ ४५ ॥ व्याख्या-अनुपकृते-परैरवर्तिते सति परानुग्रहपरायणा-धर्मोपदेशादिना परानुग्रहोयुक्ता इति समासः, 'यद् यस्मात् कारणात्, के ?-'जिनाः' प्राग्निरूपितशब्दार्थाः, त एव विशेष्यन्ते-'जगत्प्रवराः' चराचरश्चेष्ठा इत्यर्थ, एवंविधा * अपि कदाचिद् रागादिभावाद्वितथवादिनो भवन्त्यत आह-जिता-निरस्ता रागद्वेषमोहा यैस्ते तथाविधाः, तत्राभिष्वङ्ग
लक्षणो रागः अप्रीतिलक्षणो द्वेषः अज्ञानलक्षणश्च मोहः, चशब्द एतदभावगुणसमुच्चयार्थः, नान्यथावादिनः 'तेनेति तेन कारणेन ते नान्यथावादिन इति, उक्त च-"रागाद्वा द्वेषाद्धे" त्यादि गाथार्थः ॥ ४९ ॥ उक्तस्तावक्ष्यातव्यप्रथमो भेदः, अधुना द्वितीय उच्यतेरागबोसकसायासवादि किरियासु घट्टमाणाणं । इहपरलोयाबाओ झाइजा वजपरिवजी ॥ ५॥
| ३५९७॥ ध्याख्या-रागद्वेषकषायाश्रवादिक्रियासु प्रवर्तमानानामिहपरलोकापायान् ध्यायेत् , यथा रागादिक्रिया ऐहिकामु-13 |मिकविरोधिनी, उक्तं च-"रागः सम्पद्यमानोऽपि, दुःखदो दुष्टगोचरः। महाव्याध्यभिभूतस्य, कुपथ्यान्नाभिलाषवत् ॥१॥"
अनुक्रम [२१..]
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~331