________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [.] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
प्रत
णाध्यानशतकं
C
सूत्रांक
आवश्यक-8 तथा 'महाविषया'मिति महद्विषयत्वं तु सकलद्रव्यादिविषयत्वाद्, उक्तं च-'देवओ सुयनाणी उपउत्ते सवदवाई जाणई-18 हारिभ- त्यादि कृतं विस्तरेणेति गाथार्थः ॥ ४५ ॥ द्रीया
साइमा निरवनं जिणाणमाणं जगप्पईचाणं । अणितणतणतुण्णेयं गयभंगपमाणगमगहणं ॥ ४६॥ व्याख्या-'ध्यायेत्' चिन्तयेदिति सर्वपदक्रिया, 'निरवद्या'मिति अवयं-पापमुच्यते निर्गतमवयं यस्याः सा तथा ॥५९६॥
ताम् , अनृतादिद्वात्रिंशदोषावधरहितत्वात् , क्रियाविशेषणं वा, कथं ध्यायेत् -निरवद्यम्-इहलोकाद्याशंसारहितमित्यर्थः, उक्तं च-'नो इहलोगठ्याए नो परलोगट्टयाए नो परपरिभवओ अहं नाणी'त्यादिकं निरवयं ध्यायेत् , 'जिनानां प्राग्निरूपितशब्दार्थानाम् 'आज्ञा' वचनलक्षणां कुशलकर्मण्याज्ञाप्यन्तेऽनया प्राणिन इत्याज्ञा तां, किंविशिष्टां -जिनानांकेवलालोकेनाशेषसंशयतिमिरनाशनाज्जगत्प्रदीपानामिति, आजैव विशेष्यते-'अनिपुणजनदु यां' न निपुणः अनिपुणः अकुशल इत्यर्थः जनः-लोकस्तेन दुर्जेयामिति-दुरवगा, तथा 'नयभङ्गप्रमाणगमगहनाम्' इत्यत्र नयाश्च भङ्गाश्च प्रमाणानि च गमाश्चेति विग्रहस्तर्गहना-गहरा तां, तत्र नैगमादयो नयास्ते चानेकभेदार, तथा भङ्गाः क्रमस्थानभेदभिन्नाः, तत्र क्रमभङ्गा यथा एको जीव एक एवाजीव इत्यादि, स्थापना || स्थानभङ्गास्तु यथा प्रियधर्मा नामैकः नो दृढधर्मेत्यादि । तथा प्रमीयते ज्ञेयमेभिरिति प्रमाणानि-द्रव्यादीनि, यथा-नुयोगद्वारेषु गमाः-चतुर्विंशतिदण्डकादयः, कारणवशतो वा किश्चिद्विसदृशाः सूत्रमार्गा यथा षड्जीवनिका-ऽऽ दाविति कृतं विस्तरेणेति गाथार्थः ॥४६॥ ननु ,
दिव्यतः श्रुतज्ञानी उपयुक्तः सर्वव्याणि जानाति. २ नो ददलोकार्थाय नो परलोकार्थाय नो परपरिभावकोऽहं शानी.
दीप
अनुक्रम
[२१..]
॥५९६॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~329~
