________________
आगम (४०)
[भाग-३०] "आवश्यक"- मूलसूत्र-१/३ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
अध्ययन [४], मूलं [.] / [गाथा-], नियुक्ति : [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
आवश्यक-
प्रतिक्रमणाध्य.
हारिभ
द्रीया
प्रत सूत्रांक
CAX
॥५७४॥
दीप अनुक्रम
शय्योच्यते तया हेतुभूतया, अत्राप्यतिचारः पूर्ववत् , उद्धर्तनं तत्प्रथमतया वामपार्थेन सुप्तस्य दक्षिणपार्थेन वर्तनमुद्वर्तन- ६ मुद्वर्तनमेवोद्वर्तना तया, परिवर्तनं पुनर्वामपाश्वेनैव वर्तनं तदेव परिवर्तना तया, अत्राप्यप्रमृज्य कुर्वतोऽतिचारः, आकुश्चनं
गात्रसङ्कोचलक्षणं तदेवाकुचना तया, प्रसारणम्-अङ्गानां विक्षेपः तदेव प्रसारणा तया, अत्र च कुकुट्टिदृष्टान्तप्रतिपादितं विधिमकुर्वतोऽतिचारः, तथा चोक्तम्-'कुकुडिपायपसारे जह आगासे पुणोवि आउंटे । एवं पसारिऊणं आगासि पुणोवि आउंटे ॥ १॥ अइकुंडिय सिय ताहे जहियं पायस्स पण्हिया ठाइ। तहियं पमजिऊर्ण आगासेणं तु णेऊणं ॥२॥ पार्य ठावित्तु तहिं आगासे व पुणोवि आउंटे । एवं विहिमकरेते अइयारो तत्थ से होइ ॥३॥ पट्रपदिकानां-यूकानां सजनम्-अविधिना स्पर्शनं षट्पदिकासङ्घद्दनं तदेव षट्पदिकासचट्टना तया, तथा 'कूइए'त्ति कृजिते सति योऽतिचारः, कूजितं-कासितं तस्मिन् अविधिना मुखवत्रिका कर वा मुखेऽनाधाय कृत इत्यर्थः, विषमा धर्मवतीत्यादिशय्यादोषोञ्चारणं सकर्करायितमुच्यते तस्मिन् सति योऽतिचारः, इह चाऽऽर्तध्यानजोऽतिचारः, भुते-अविधिना जम्भितेऽविधिनैव आमर्षणम् आमर्षः-अप्रमृज्य करेण स्पर्शनमित्यर्थः तस्मिन् , सरजस्कामर्षे सति, सह पृथिव्यादिरजसा यद्वस्तु स्पृष्टं | तत्संस्पर्श सतीत्यर्थः, एवं जाग्रतोऽतिचारसम्भवमधिकृत्योकम् , अधुना सुप्तस्योच्यते-'आउलमाउलाए'त्ति आकुलाकुलया-सयादिपरिभोगविवाहयुद्धादिसंस्पर्शननानाप्रकारया स्वमप्रत्ययया-स्वप्ननिमित्तया, विराधनयेति गम्यते, सा पुनर्मू
कुकुरी पादी प्रसारयेत् पधाऽऽकाशे पुनरप्याकुचयेत् । एवं प्रसार्याकाशे पुनरण्यायेत् ॥ ३॥ अतिवाधितं स्यातदा या पादश्य पार्षिणका तिष्ठति ।। तब प्रमायाकाशे तु नीरवा ॥ २ ॥ पार्द स्थापयित्वा तत्राकाश एव पुनरप्याकुश्शयेत् । एवं विधिमकुर्वत्यविचारस्तव तस्य भवति ॥ ३॥
[१७]
४
॥५७४॥
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०] मूलसूत्र-[१] आवश्यक मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचिता वृत्ति:
~285