________________
श्री वैशाख सुदी ७ सोमवार. श्री गिरनार तीर्थे मा. श्री ५. हंसराज जेठाबपाइ बिंबं प्रवेश कारावितं श्री तपासा. पं. श्री ५. राज सागरजीने परिवा-स्थापी.
વસ્તુપાળ તેજપાળની ટુંકે. આ ટુંક નેમિનાથની ટુંકનું અસલ દાર જે હાલ બંધ છે તેની સામે એટલે નરસી કેસવજીનો બંગલે મૂકી સંપ્રતિ રાજાની ટુંકે જતાં જમણી બાજુએ છે. આ ટુંકમાં ગઢના બારણામાં પેસતાં જ જમણે હાથે લેખ છે તે ઉપરથી જણાય છે કે સંવત ૧૮૩૨ માં નરસી કેશવજીએ સંપ્રતિ રાજાની કુમારપાળની, વસ્તુપાળ તેજપાળની વગેરે યુકેની આસપાસ કિલો બંધાવ્યા તથા દેરાસરે સમરાવ્યાં. આ ટુંકમાં ત્રણ દેરાં સાથે છે.ચલાદરામાં ગર્ભાગાર છે તેમાં મૂળનાયક શામનાપાર્શ્વનાથ છે. આસપાસનાં દેવાલમાં ચોરસ તથા ગોળ સમવસરણુમાં ચેમુખજી પધરાવેલા છે. આ દેવળામાં પીળા આરસ તથા સળીના પથ્થર વાપરવામાં આવેલા છે. એમ કહેવાય છે કે વસ્તુપાળ આ પથ્થર પરદેશથી લાવેલા છે. સળીના પથ્થર મક્કામાંથી આવ્યા છે તથા મકામાં વસ્તુપાલે તોરણ મેકલાવેલું છે એમ દંત કથા છે.
આ ટુંકમાં દેવાલયનાં બારણું ઉપર શુદ્ધ વંચાય એવા લેખ છે. તેમને એક લેખ આ પુસ્તકમાં આવેલા સારાષ્ટ્રના ઈતિહાસમાં ઘણે ભાગે આપે છે. વળી એક જીર્ણ પુસ્તકમાં સંસ્કૃતમાં લખેલું છે કે સંવત ૧૨૮૮ ની સાલમાં વઢવાણની પાસેના અકવાળીયા ગામમાં શ્રી વસ્તુપાળ સ્વર્ગે ગયા. મંત્રી દિવંગત થયા પછી શ્રીવર્ધમાનસૂરિએ આંબિલ વર્ધમાન તપ શરૂ કર્યો. મૃત્યુ પામી તે શખેશ્વરના અધિષ્ઠાયક દેવતા થયા. તેમણે મંત્રી (વસ્તુપાળ) ની
Aho ! Shrutgyanam
