________________
धम्मकहा 040
(१४) सच्चघोसकहा जंबूदीवे भरहखेत्ते सिंहपुरणयरे राया सिंहसेणो रामदत्ताराणीए सह वट्टी। तस्स सिरिभूईणामेण एगो पुरोहिदो आसि। सो खलु णियजण्होववीदे लहुकडारिं बंधिय घुम्मेदि कहेदि य-जदि हं असच्चं भणेमु तो एदेण णियजिव्हं छेदिस्सामि। तस्स कवडेण तस्स अवरणामो सच्चघोसो पचलेदि। णायरिया विस्सासेण तस्समीवं धणं ठवंति। सो ठविदधणस्स किंचिभागं गिण्हिय सेसं पडिदेदि। को वि राइणं सूचेदि तो राया ण तब्विसए चिंतेदि। एगसमए पउमखंडणयरेण समुददत्तो सेट्ठो आगच्छइ। सो सच्चघोसं समया पंच बहुमुल्लरयणाणि संठविय धणस्स अज्जणटुं अण्णणयरे गदो। धणज्जणं करिय पडिणिउत्तिकाले जलयाणं फिट्टदि। जेण केण वि पयारेण समुदं उत्तरिय सिंहपुरे सच्चघोससमीवं आगदो। रंको होदूण पुरं आगच्छइ ति चिंतिय सच्चघोसो समीवे ट्ठिदजणे भणइ- एसो आगच्छमाणो पुरिसो जलयाणफिट्टणेण विक्खित्तो जादो तेण एत्थ आगंतूण मणिं मग्गेहिइ। सेट्ठो पुरोहिदसमीवं पणमिय कहेदि- 'हे सच्चघोसपुरोहिद! मए जाणि रयणाणि तमं समीवं णिक्खिदाणि ताणि किवाए पदेधि। जलयाणविणद्वेण मम उवरि संगडो समागदो।' तस्स वयणं सुणिदूण सच्चघोसो णियडट्ठिदेसु जणेसु मज्झे अइवीसासेण कहेदिपेक्ख! मए जं पुव्वं कहिदं तं सच्चं जादं । एसो विक्खित्तो जादो। तेण सव्वे मेलिदूण तं तट्ठाणादो बाहिर णिग्गाधडंति। सब्वे 'विक्खित्तो विक्खित्तो' ति कहिदुं पारभंति। 'सच्चघोसेण मे पंचरयणाणि गिहिदाणि' त्ति रूवंतो णयरे घुम्मइ। रायभवणसमीवं एगरुक्खस्सुवरि चढिय पडिदिणं रयणीए रूवंतो सो तहेव णिरंतरं भणइ। एवं भणंतस्स छ मासा णिग्गदा।
एयदिणे तस्स रोदणं सुणिय रामदत्ताराणी णिवं सिंहसेणं कहेदि- देव! एसो पुरिसो विक्खित्तो णस्थि जदो सदा सया एक्कसरिसं भासेदि। राया कहेदि- तो किं सच्चघोसो चोरोत्थि। राणी भणइ- संभावणा अत्थि। राया आदिसदि- तो तुम परिक्खेसु। आणं पाविय राणी एगदिणं सच्चधोसं णियसमीवं ठविय पियं भासेदि। अज्ज धूदकीडा कादव्वा' एवं कहिय राइणो सीकदि वि राणी पावेदि। तदणंतरं धूदकीडा पारद्धा। रामदत्ता णिउणमई दासी कहेदि- तुम सच्चघोसस्स घरं गंतूण बाम्हणी सूचसु- पुरोहिदो राणीसमीवं धूदं कीडेदि। तेण तस्स विक्खित्तस्स रयणाणं मग्गटुं पेसिदा हं। दासी तत्थ गंतूण रयणाणि मग्गेदि किंतु बाम्हणीए ण दिण्णाणि जदो पुव्वमेव सच्चघोसेण कस्स वि रयणपदाणटुं णिसिद्धं । दासी राणीअ कण्णे कहेदि-सा रयणाणि ण देदि। राणीए पुरोहिदस्स मुद्दा विजिदा । तं पदाय दासी राणी कहेदि पुणो वि तुमए गंतव्वं विस्सासटुं अंगुलीयं इणं देवखाविज्जदु।