________________ 1 6 આઠ કિરણોની વ્યાખ્યા આઠ કરણો અને ઉદય-સત્તા હવે આઠ કર્મોને વિષે આઠ કરણ અને ઉદય-સત્તા કહેવાના છે. કરણ એટલે કર્મોના બંધ-સંક્રમ વગેરેમાં કારણભૂત જીવનું સલેશ્ય વીર્યવિશેષ. આઠ કરણો અને ઉદય-સત્તાની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે - (1) બન્ધનકરણ : જે વીર્યવિશેષથી કર્મપુદ્ગલોનો જીવપ્રદેશોની સાથે લોહ-અગ્નિવત્ એકમેક સંબંધ થાય તે બન્ધનકરણ. (2) સંક્રમકરણઃ જે વીર્યવિશેષથી અન્યકર્મરૂપે રહેલા પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, રસ, પ્રદેશ અન્યકર્મરૂપે થાય તે સંક્રમકરણ. (3) ઉદ્વર્તનાકરણ : જે વીર્યવિશેષથી બધ્યમાન પ્રકૃતિના સત્તામાં રહેલ કર્મોના સ્થિતિ અને રસ વધે તે ઉદ્વર્તનાકરણ. (4) અપવર્તનાકરણ : જે વીર્યવિશેષથી સત્તામાં રહેલ કર્મોના સ્થિતિ અને રસ ઘટે તે અપવર્તનાકરણ. (5) ઉદીરણાકરણ : જે વીર્યવિશેષથી ઉદયવતી પ્રકૃતિના ઉદયમાં નહીં આવેલ સત્તામાં રહેલ કર્મદલિકોને ઉદયાવલિકામાં પ્રવેશ કરાવાય તે ઉદીરણાકરણ. (6) ઉપશમનાકરણ : જે વીર્યવિશેષથી કર્મોને ઉદય, ઉદીરણાકરણ, નિધત્તિકરણ, નિકાચનાકરણને માટે અયોગ્ય બનાવાય તે ઉપશમનાકરણ. (7) નિધત્તિકરણ : જે વીર્યવિશેષથી કર્મોને ઉદ્વર્તનાકરણઅપવર્તનાકરણ સિવાયના છ કરણોને માટે અયોગ્ય બનાવાય તે નિધત્તિકરણ. (8) નિકાચનાકરણ : જે વીર્યવિશેષથી કર્મોને બધા કારણોને માટે અયોગ્ય બનાવાય તે નિકાચનાકરણ .
