________________ ગુજરાતનાં જૈનતીર્થો : : (c)e : જિનમંદિરો, હજારો લક્ષાધિપતિ જેન શ્રીમતે, તથા જ્ઞાનશાળા, જ્ઞાનભંડારેથી એક કાલે સમૃદ્ધ ખંભાત શહેર ઈસ. 303 માં પણ પ્રસિદ્ધ હતું. એશિયા, મધ્યપૂર્વ તથા પશ્ચિમના પ્રવાસીઓ ખંભાત બંદરે પગ મૂકીને ભારતમાં આવતા. દરિયાઈ વ્યાપારના કારણે ખંભાતને “દુનિયાનું વસ્ત્રની ઉપમાથી નવાજવામાં આવતું આજે ખંભાતમાં દેરાસર તથા ઘરદેરાસરો મળીને 64 છે. ઉપાશ્રયે, પૌષધશાળાઓ લગભગ 10-12 છે. ધર્મશાળાઓ પણ છે. પાંચ મેટા જ્ઞાનમંદિર છે. શ્રાવકોના લગભગ 1000 ઘરે છે. એક કાળે ખંભાતની નામના, એને વ્યાપાર તેમજ એને વૈભવ છેલ્લી ટોચે હતા. ખંભાતને આ ભૂતકાલીન વિભવ ૧૭મા સૈકામાં થઈ ગયેલા મહાકવિ શ્રી ત્રાષભદાસજીએ આ શબ્દોમાં આલેખે છે; “ખંભાત શહેરમાં 18 વર્ણને વ્યાપાર સેળે કળાએ ખીલ્યું હતું. ત્યાંના ધનિકે, સાધુપુરુષનાં ચરણો પૂજતાં. વિવેક અને સુવિચારથી ત્યાં અઢારે વર્ણના લેકે રહેતા હતા. ધનવાન લોકોના ઘરની સ્ત્રીઓ પટોળાં પહેરતી હતી. જ્યારે ધનિકે ત્રણ આગળ પહેળા સેનાના અને હીરાના કંદરા, તથા સેનાનાં સાંકળા પહેરતા હતાં.” કવિ રાષભદાસ આગળ વધતાં કહે છે - “ચાશી જિનના પ્રસાદ, ધ્વજ તરણ તિહાં ઘંટનાદ; પિસ્તાલીશ જ્યાં પૌષધશાલ, કરઈ વખાણ મુનિવાયાલ; પડિક્કમણું યૌષધ પૂજાય, પુણ્ય કરતા દાડા જાય, પ્રભાવના વ્યાખ્યાન જહાંહિ, સાહમિવચ્છલ્લ હેઈ ત્યાંહિ, ઠંડિલ ગેયરી સેહિ ત્યાંઈ, મુનિ પણ રહેવા હિંડી આઈ,
