________________
દ ક્ષિ ણુ નાં રા ય
o
"
ચર્ચકા સ્વીકારે છે, જ્યારે બીજા કેટલાક તે સ્વીકારવાની ના પાડે છે. માર્ય સમ્રાટ્ના ગાદીત્યાગ અને આત્મહત્યાની કથનીમાં સત્ય હાય કે નહિ, તાપણ આદ્દ ધર્મપ્રચારકોની પહેલાં અર્ધી સદી ઉપર મહાવીરના ધર્મને દક્ષિણમાં દાખલ કરનાર કેટલાક પરદેશી સંસ્થાનવાસી આવ્યા હતા એ વાત ન સ્વીકારવા માટે કાંઇ પણ પૂરતાં કારણ નથી. અશેષકના પાત્ર સંપ્રતિએ સુહસ્તિને ધર્મફેર કરાવ્યાનું કહેવાય છે. તેણે હિંદના દ્વીપકલ્પના ભાગમાં જૈનધર્મના ઉપદેશ કરવા ઘણા પ્રચારકો મોકલ્યા હતા. એ ધર્મના ત્યાં એટલા તેા પ્રચાર થયેા કે ખ્રિસ્તિ સનના પહેલા સૈકામાં મહીસરમાં જૈન ધર્મ સૌથી આગળ પડતા હતા, એવું બિ. રાઇસનું કથન તદ્દન વ્યાજબી જણાય છે. વળી એ ધર્મ કાંઇ માત્ર મહીસુરમાં જ રૂંધાઇ નહાતા રહ્યો. તે વધારે એછા પ્રમાણમાં બધે જ ફેલાયા હતા. પાંડચ દેશમાં જૈન ધર્મની પડતી સાતમા સૈકામાં શરૂ થઇ, પણ તે સમય પછી યુગેા સુધી એ ધર્મ મહીસુર તથા દક્ષિણમાં આબાદ સ્થિતિમાં ચાલુ રહ્યો હતા.
ઓ ધ
એ તે નિઃસંદેહ વાત છે કે બૌદ્ધ ધર્મને કાર્યસાધક રીતે દક્ષિણમાં દાખલ કરવાના કામનેા યશ ઇસ્વી સન પૂર્વેના ત્રોજા સૈકાની મધ્યમાં મહાન ધર્મચક્ર પ્રવર્તાવનાર સમ્રાટ્ અશે કે મોકલેલા ધર્મપ્રચારકો તથા તે સમ્રાટ્ના ભાઈ મહેન્દ્રને ભાગ જાય છે. સમ્રાટ્ના મુલકમાં પ્રવર્તતો એ ધર્મ કોઇ પણ સમયે દક્ષિણમાં સરસાઇનું પદ ભોગવી શક્યા હોય એમ જણાતું નથી, જોકે કેટલાય સૈકા દરમિયાન તેણે જનસમાજમાં બહુ લોકપ્રિયતા પ્રાપ્ત કરી હતી. ઇસ્વી સનના સાતમા સૈકામાં જૈન તથા વૈદિક ધર્મને વછે તે. મરણનાં ડચકાં ખાતા હતા. એ સમય પછી તે। એ એ ધર્મ જ એકએક પર સરસાઇ મેળવવા મથતા હતા અને એ સ્પર્ધામાં ઘણી વાર બહુ કડવાશ અને ઝનૂન જોવામાં આવતાં હતાં. દક્ષિણમાં દાખલ થયેલા બૈદુ ધમ શરૂઆતમાં તે વર્ણવ્યવસ્થાની અવગણના કરી, પણ વૈદિક મતાનુયાયી બ્રાહ્મણાના તંત્રની ગુપ્ત
