________________
દ ક્ષિ ણ નાં રા જ્ય
૨૦૧
ઈ.સ. ૧૨૯૪ સુલતાન ખજાના આપી પોતાના જીવ બચાવવાની ફરજ અલાઉદીનને હુમલા પડી. એમ કહેવાય છે કે તેમાં મેં મણ મેાતી અને બે મણ હીરા, માણેક, નીલમ અને બીનં કિમતી નંગ વગેરે હતાં.
ઇ.સ. ૧૩૦૯માં મલેક કાફૂર વળી પાછા તેના સ્વામી સુલતાન અલાઉદ્દીનની પેઠે ચઢી આવ્યા, ત્યારે વળી પાછા રામચંદ્ર તેને સામનો કરવાને બદલે તેને શરણે ગયા. દક્ષિણુમાં તે છેલ્લા સ્વતંત્ર હિંદુ સમ્રાટ્ હતા. કૃષ્ણાની દક્ષિણે, વિશાળ મુલકમાં ઈ.સ. ૧૩૩૬માં સ્થપાયેલું વિજયનગરનું રાજ્ય, હિંદુ રાજ્યની તેના શિષ્ટાચાર કોઇએ નહિ આંટેલી એવી ભવ્યતામાં જાળવી રહ્યું હતું. ઈ.સ. ૧૫૬૫માં એક સંપી કરી ચઢી આવેલા મુસલમાન રાજાઓએ તેને ઉથલાવી નાંખ્યું.
ઇ.સ. ૧૩૦૯ મલેક કાફૂર
રામચંદ્રના મરણ પછી તેના જમાઈ હરપાલે ૧૩૧૮માં પરદેશીએ સામે બળવેા જગાવ્યા, પણ તે હાર્યાં, જીવતે તેની ચામડી ઊતરડી લેવામાં આવી અને પછી તેને શિરચ્છેદ કરવામાં આવ્યા. આમ દુઃખ ભરી રીતે યાદવ વંશના અંત આવ્યા.
ઇ.સ. ૧૩૧૮ યાદથ વંશના અંત
પ્રખ્યાત સંસ્કૃત લેખક હેમાદ્રિ, જે લોકોમાં સાધારણ રીતે હેમાદપંતના નામથી ઓળખાય છે તે રાજા રામચંદ્ર તથા તેની પહેલાં થઇ ગયેલા મહાદેવના અમલ દરમિયાન થઇ ગયા હતા. હિંદુ આચાર ધર્મના પદ્ધતિસર લેખનના કામમાં તે લાગ્યા હતા અને એ હેતુથી હિંદુ ધર્મશાસ્ત્ર પર તેણે બહુ અગત્યના ગ્રંથ લખ્યા છે. એમ કહેવાય છે કે સીલેાનની પ્રચલિત લીપિ મેાડીને તેણે દાખલ કરી, પણ એ ખોટી વાત છે. તેના પુસ્તકામાંના એકની પ્રસ્તાવનામાં તેણે તેના આશ્રયદાતાના રાજ્યવંશની ઐતિહાસિક નાંધ આપેલી છે.
હેમાદ અથવા હેમાદય'ત
