________________
૧૯o
હિંદુસ્તાનનો પ્રાચીન ઇતિહાસ માંથી આવ્યો હોય એ સંભવિત છે એવી સૂચના કરે છે.
ઇ.સ. ૬૪૧માં પુલકેશી બીજાના દરબારમાં હાજરી આપતા હ્યુએન્સાંગે અજંટાની ખીણમાં આવેલી અદ્ભુત ગુફાઓની યોગ્ય
પ્રશંસા કરેલી છે. રાજાને મુકામ તે વખતે ઇ.સ. ૬૪૧ હ્યુએન્સા- વાતાપિમાં નહિ પણ બીજા કોઇ શહેરમાં હતો ગની મુલાકાત તે શહેર નાશક હતું એવો નિર્ણય બાંધવા માટે
બહુ સારાં કારણો છે. સંખ્યાબંધ પ્રજા જેને પૂર્ણ રીતે વશ હતી એવા પુલકેશીના લશ્કરી બળની એ યાત્રી ઉપર બહુ પ્રબળ છાપ પડી હતી.
પણ તેની આબાદી બહુ લાંબો સમય ટકવા નિર્માણ થઈ નહોતી. .સ. ૬ ૦૯ની સાલથી ચાલુ થયેલો અને લાંબા સમય સુધી ચાલેલો
| વિગ્રહ, જે અત્યાર સુધી કાંચીના પલ્લવો માટે ઇ.સ. ૬૪૨ ૫હલએ અતિશય વિનાશકારક નીવડવ્યો હતો તેમાં પુલકેશીને આપેલી ઈ. સ. ૬૪રમાં એચિત પલટો થયો અને તેને હાર પરિણામે પુલકેશી તદ્દન હીન દશાએ પહોંચ્યા
એટલું જ નહિ પણ તે મરણ પણ પામ્યો. પલ્લવ રાજા નૃસિંહ વર્માએ પુલકેશીનું પાટનગર કબજે કરી લૂંટી લીધું, અને આપણને માનવા કારણ મળે છે કે તેણે તેને મારી પણ નાખે. પુલકેશીએ ચાલુક્ય સત્તાને જે ઉચ્ચ સ્થાને પહોંચાડવા તનતોડ મહેનત કરી હતી તે તેર વર્ષ સુધી નિષ્ક્રિય થઈ રહી અને તે દરમિયાન દક્ષિણ હિંદમાં પલ્લવ સત્તા જમાવી રહ્યા.
ઈ.સ. ૬પપમાં પુલકેશીના વિક્રમાદિત્ય પહેલા નામના પુત્રે ઈ.સ. ૬૭૪માં પલોને સખત હાર આપી, તેમની મજબૂત કિલ્લેબંધી
વાળી રાધાની કાંચીને કબજે લઈ, પોતાના ઈ.સ૧૫૫વિક્રમ- કુટુંબના અસ્ત થયેલા ભાગ્યને ફરી ઉદય કર્યો. દિત્ય પહેલો દક્ષિણ રાજ્યસત્તા જોડેને એ વિગ્રહ બહુ લાંબા
સમય સુધી ચાલુ રહ્યો અને તે દરમિયાન જીત
