________________
144
THE INDIAN ANTIQUARY.
[MAT, 1880.
anew.
the whole world. ... This enlogy Tribarana made, | तिणानमविसले समन्तातिणलनताmay the learned approve of it.'
["] गच्छगुच्छवनततीनं प्रदक्षिणावर्वाभिमुखं परिवारिते The next inscription No. 11 (pp. 199 ff.) is from
रजतवर्णवालुकाविप्रविकीर्णे भेरितलमिवसमे भूमिभागे बोधिमthe Journal of the Asiatic Society of Bengal
ण्डसङ्गतस्य बजासनपल्लंकस्य अपस्सयफलकमिव स्वन्धुक्षत्वा vol. VI. p. 657 ff., but the author has not improved on the first version, which can hardly be con
संखा पण्णेहि मणिछत्रमिव पटिछादेत्वा महाबोधिवृक्षःप्रतिष्ठति sidered satisfactory, seeing all the proper names
तस्मिन्पुनर्वजासनपाळके अनमin it are misread.
[१] तपि काले सर्बेपि असलेया सम्यक्सम्बद्धा आणा प्राणThen passing over the Burmese ones we come
चतुस्रज्ञानपादक छत्रिशत्कोटि शतसहस्रविमस्सना ज्ञाणसात to No. 15 (p. 211), of which again we have to find
महावज्जासण भावेत्वा भय मार्गपदष्ठानसर्वज्ञताज्ञाणं प्रतिलभिसfault with the transcript, as not being at all correct. It is an important one, and worth translating
तथाहि सो सणहन्ते कल्पे प्रथम सण्वहितो विनाशन्ते पि?]
-विपश्यन्तो अचलपदेषो पृथुविसारो बोIt is in modern N&gari character and the care- ["] धिमण्डो नाम होति । एवं अतिचरियमन्वश्चरियं महाबोlessness with which it has been transcribed may be | धिवृक्षएकसतो विदित्वा अभिप्रसादमानसो यथा कालिंगचक्रवseen from the following revised copy* :
निसिरिधासोको पस्सेनदि कोसलो मरुभ्यव तिस्सी महाबोधि['] नमस्तस्मै भगवते अरहते सम्यक्सम्बुद्धाय || बो
मभिपूजेसु तथापूजेतुकामो सिरिपवरसुधम्ममहाराजाधिराजामूलधिमूले जिनाः सर्वे सर्वज्ञातो तथा अयं जय तं धर्मराजोपि
भासाय श्रीवरधर्मप्रवरमिक राजारहनाममलबोधिप्रसादतेजसा | पथ्यावर्त्तश्लोक | अयं हि महाधर्मराजा | [1] भूतो अनेकवेतिभप्रतिसरदकुमुदकुन्दइन्दुप्रभासमानअनेकश्वेतभप्रतिच्छदन्तगजराजस्वामि अनेकशतानं आदित्य
वर्णछद्दन्तगजराजस्वामिमहाधर्मराजा पुरोहित महाराजिन्द अग्गकुलप्रतान पितुपितामह अय्यकपय्यकादि महाधर्मराजनं स
महा धम्मराजगुरुभिधानं भूमिनन्दभारिकामात्यंच महाराजाधिम्यदि.
रूप रूपसागरमुरनामकं अनेकशतपरिजनेहि द्विसहस्रविशत[] टिकानं । धार्मिकानं प्रवरराजवंशानुक्रमेन असम्मित्त
पञ्चषष्टिशासनवर्षे एकसहस्से(१) क्षेत्रियवंशजो | सद्धाशीलायनेकगुणगणाधिवासो । दान
["] कशत व्याशीति सकराजे कार्तिकमासशरदकतयं । वागेष्टसन्तोषमानसो । धार्मिको धर्मगुरु धर्मकेतु धर्म
स्वविजित रकंकदेशानुसारजलजस्थलज मार्गेन पेसेत्वा सिध्वजो बुद्धादिरतनत्रये सतत समितं निम्रपोणपन्भारहदयो ।
| रिप्पवर महाराजेन्दा रतनादेवी नामिकाय । अग्महेसिया सद्धि मानाविधानि | शारिरिकपरिभोग उदृश्यकचैत्यानि नानापका
महाबोधिमूले बुद्धनप्राप्त भगवन्तं मुद्देष्य दक्षिणोदकं पातेन्तो रेन नंदति माने
इमं महापृथु विसाक्षि कृत्वा महाये[P] ति पूजेति संकरोति | मारजयनक्लेशविध्वसन सर्वध
| (") हिसाणरोप्यमाणिक्यविचित्रेहि लाजा छत्रध्वजपद्योमविचारन [था] नभूतं महाबोधिम्मि | अभिप्रसादेन पुन
तकलश मालाङ्गलेहि महाबोधि मभिपूजेति संसारोघ निर्मुग्ग पुन मतिं करोति । विमंसति परिप्रच्छति ।
सत्वगणापि बुद्धत्व पत्थनमकासि | मातापितुपितामहअय्यकलेरारंभतो शून्यसप्तपञ्चद्विके गते || वत्सरेत्र बभूवुवै धर्मविझौतमाभिधः।
कपाय्याकादिनं पिसत्वानं पुन्यभागमदासि । यावन्मेरु रविपुरा कपिलवस्तूतः मायादेव्याःसुधोदनी.
ससि यावत्क्षपा तिष्ठति तथापीदं सेलक्षर तिष्ठतं अनुमोदयति [] निक्षमित्वाश्वत्थमूले अमँजि अमृतं पद
इदमनेकधतीभ प्रतिच्छद्दन्तगजराजस्वामि महाधर्मराजपत्नीतेन मुदेसितो धर्मो संघो चास्यानुशासितो
पुन्यसेलक्षरं महाजेयसहस्यनामेन पण्डितामात्येन बन्धितं । इदै दिश्यतेद्यापि लोकहि बोधित्वस्य न दिश्यते ।
सेलक्षर सिरिराजेन्द्र महाराज गुरुनामिकन पुरोहितेन नागरिलेइति हि पुराण तन्वागतानुशयं महाधर्मराजमनास करोन्तो
खाय लिखितं ॥
Were it worth while occupying the space, we विमन्सन्तोपरिप्रच्छन्तो पितामहच्छदन्त गजराजस्वामि महाधर्म
might add still very largely to the already lengthy राज काले मध्यमदेशगतै वाणिजै ब्राह्मणै योगिहि च यथारथ.
catalogue of errors in this volume. Enough has [१] प्रोक्तं मगधराष्ट्र गयाशीर्षप्रदेशे नद्या नीरंजनाय तीरे already been adduced to show in how unscholarमुसमे भूमिभागे वनप्रतिभूत्वा प्रतिष्ठितभावं अर्द्धस्कन्धशाखा like a way the book has been produced. Even in प्रमाणन हस्तशतविस्ताराश्वेधभावं लंकाद्वीपाभिहारार्थगृहण
Bo simple a matter as in quoting (p. 167) from a काले यथाधिष्ठानदक्षिणमहाशाखा स्वयमेव छिन्त्राकार
translation of Strabo, he garbles the passage
where it is opposed to his own theory, and. mernश्यमानभावं बोधिमण्डसंखानवजासनथाने सिरि धर्मासोक.
tions the "walls" of Palibothra but omits the ["] नाम सकलजम्बुद्वीपेश्वरमहाराजा कृतचेतियस्य विद्य- emphatic statement that they were “wooden" मानभाव पूर्व षदशततसप्तपण्णास सकराजे श्वेतगजेन्द्रमहाराजेनत | wails, because his theory requires that they चैत्यमभिसखरित्वा मरम्मभासाय सेलक्षरपमितभावं च धात्वा | should have been of stone. तदेतद्वचनं अनेकतन्वागतवचनेन संसन्हति समोत | यथा तं We cannot understand how the Government of गनोदकेन यमुनोदकन्ति युक्तायुक्तं विचारयि.
Bengal, in a work published at the public expense, [1] त्वा | अवश्यमेष भगवती सहजातो महाबोधीति निसंशयं
should allow the author to make it to so large an सविधानमकासि | यथावत्थानविशेषनियमिते हि मनुश्यानं क्षेत्र.
extent the vehicle of unqualified attack on men of
the highest eminence in antiquarian research, वस्त्वादिकर्म करण ठानतो यथानुक्रममुन्नतुतभावेन सहवी.
while on the other hand, all else in the volume is पुग्वेधे अष्टराजकरीषमाचविस्तारो केषभुप्रमाणानम्पि.
so inaccurate and worthless. • The words in heavier type are wrongly transcribed by Dr. Rajendralala.