________________
પ રિશ ટ
પુ. ૨ ના અંતે ચાર પરિશિષ્ટ જોડ્યાં છે તેમાં એક કાશ્મિરપતિ જાલૌકને લગતુ પણ છે. તેમાં તેને મૌવંશી સમ્રાટ અને ચક્રવર્તી પ્રિય દર્શિતના પુત્ર હાવાનું તથા પ્રિયદર્શિનના મરણુ બાદ પેાતાના વડીલ બંધુ અને ભૌતિ રાજા સુભાગસેનની રાજનીતિથી નારાજ થઇ કાશ્મિરવાળા પ્રદેશમાં સ્વતંત્રપણે તે ગાદીપતિ બન્યાનુ જણાવી ગયા છીએ. એટલે ખરી રીતે તે જેમ અંગાળમાં રાજ્ય કરતા રાજવીને સૌ વશની એક શાખા તરીકે ઓળખાવતા આવ્યા છીએ તેમ આ કાશ્મિરપતિને પણ મૌર્યવંશની જ એક બીજી શાખા તરીકે આપણે ઓળખાવવી જોઇએ, પણ જ્યારે રાજતરંગિણિકારે આ રાજાને “ ગાનંદ” વશી કહી તેમનેા સ્વતંત્ર વંશ રાજ્યેા છે ત્યારે આપણે પણ તેમને અલાહેદા રાજવીએ તરીકે ઓળખીશું' અને તે ભલે ભારતના એક ખૂણે રાજપદે હતા છતાં ભારતમાં તે ગણી શકાય જ, જેથી આ ભારતવર્ષીય ઇતિહાસના પુસ્તકમાં તેમનું સ્વતંત્ર આલેખન કરવુ જ રહે; પણ તે જાલૌક અને તેના પુત્ર દામેાદર સિવાય અન્ય કાઇ રાજવીના તિહાસ-અને તે પણ માત્ર એ ત્રણ મુદ્દા સિવાય–વિશેષપણે નહીં જણાયલ હાવાથી તેમને મૂળ વંશ જેને આપણે મૌય વશ હાવાનું જણાવ્યું છે તેમને વૃત્તાંત અત્રે પૂરા થઈ જવાથી, તેના પરિશિષ્ટ તરીકે જે કાંઈ જણાયું છે તે જોડવાનું યેાગ્ય ધાર્યુ છે.
પુસ્તક ખીજાના પરિશિષ્ટમાં પૃ૪૦૩ માં
રાજા જાલૌકના જીવનવૃત્તાંત વિશે આઠેક હકીકતેનું નિરૂપણ કર્યું છે. તેમાં તેને સ્વેચ્છાને હાંકી કાઢી, પેાતાના રાજ્ય અમલે છવીસમાં વર્ષે ડેડ કાન્યકુબ્જ સુધીના પ્રદેશના મુલક કબ્જે કરી તે ઉપર આધપત્ય ભાગવતા જણાવ્યા છે. તે મુદ્દા ઉપર અત્રે આપણે વિશેષ ઊહાપાત કરીશું કે આમ્લેચ્છા કાણુ હતા અને ત્યાં શી રીતે
આવ્યા હતા.
રાજા જાલૌકના સમય ઇ. સ. પૂ. ૨૭૭થી ૧૯૭=૪૦ વર્ષ (જીએ પુ. ૨, પૃ. ૪૦૫) અંદાજે આપણે ગણાવ્યા છે, અને તે અરસામાં કાશ્મિરની આસપાસ એટલે ઉત્તરે હિંદુકુશ પર્વત, પશ્ચિમે અફગાનિસ્તાન અને દક્ષિણે પજાબવાળા પ્રદેશમાં એકટ્રીઅન પ્રજાનું રાજ્ય પથરાઇ પડયું હતું.. ( વિશેષ હકીકત માટે આગળ ઉપર જુઓ ) અને આ પ્રજાને પણ યવનપતિ અલેકઝાંડરની પેઠે હિંદભૂમિનું આકર્ષણુ વધી પડેલ હોવાથી, અવારનવાર હિંદુ ઉપર તેઓ ચડી આવતા હતા. કવચિત્ કવચિત્ તેઓ મારફાડ કરી, લૂંટ મેળવી, જો કે આધા–પાછા થઈ જતા ખરા પણ હવે તો ધીમે ધીમે તેઓએ વ્યવસ્થિત બની, હુમલા લાવી, વિજય મેળવી તેવા પ્રદેશમાં થાણે થપે પડયા રહેવાનું શરૂ કરી દીધુ હતુ. એટલે કાશ્મિરની થેાડીક ભૂમિ ઉપર તેમજ પંજાબમાં આ એકટ્રીઅન પ્રજાને મારી હઠાવવાનું કાય રાજા જાલૌકને શિરે આવી પડયુ હતુ. અને તે તેણે રાજતર'ગિણિકારના જણાવ્યા પ્રમાણે પાર