Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 382

પરિછેદ ]
ઈન્ડો સિથિઅન્સની સમજ
૯૩૫
બહેતર છે, પણ એડનું ચોડ ભરડી મારવું તેમ તે કદાપિ થવું ન જ જોઈએ. આવાં અનેકવિધ કારણોથી આ સર્વિતચૂર્ણ થયેલ વિષયના વિવાદમાં કેટલેક અંશે ઉતરવું પડે છે.
લેખક મહાશયે પૃ. ૪૮ ઉપર જણાવ્યું છે કે– Thirteen Sah Kings, all date in the 4th century of what may be assumed to refer to the Sri Harsh era 457 B. C=સઘળા તેરે શાહ રાજાઓનો સમય ચોથી સદીનો છેઃ જેને સંવત ઈ. સ. પૂ. ૪૫૭ ના મનાતે શ્રી હર્ષ સંવત કદાચ ધારી શકાય.” આ પ્રમાણે લખીને કૌંસમાં તેની સામે
From B. C. 137 to B. C. 67=ઈ. સ. પૂ. ૧૫૭ થી ઇ. સ. પૂ. ૫૭ ” ની સાલ આપી છે. તેમનાં કથનમાંની બને વાતને સુમેળ ભલે અત્યારની ગણત્રીએ તે ખાતે નથી; કારણ કે (૧) તેમનો ઈરાદે શ્રી હર્ષ એટલે કને જપતિ હર્ષવર્ધન લેવાનો હોય છે, તેના સંવતની શરૂઆત ઈ. સ. ૬૩૩ થી થઈ ગણાય છે, અને તેની ચોથી સદી એટલે ઈ. સ. ની દશમી સદી થાય, (૨) અથવા તે કાળે (લેખ લખાયો તે સમયે ) ઉપર રના જ શ્રી હર્ષને કે બીજા કોઈ શ્રી હર્ષનો
સંવત ઈ. સ. પૂ. ૪૫૭ માં શરૂ થયાનું મનાતું હોય છે તેવી ગણત્રીથી તેની ચોથી શતાબ્દિ ગણતાં= ઈ. સ. પૂ. ૪૫૭ માંથી ૩૦૦ વર્ષ બાદ કરીએ કે જેથી શતાબ્દિ શરૂ થઈ કહેવાય ) ઈ. સ. પૂ. ૧૫૭ થી માંડીને ઈ. સ. પૂ. ૫૭ સુધીના એક સે વર્ષના ગાળામાં આ તેરે શાહ રાજાઓ થયા હતા એમ તેઓ પિતાનો અભિપ્રાય જાહેર કરે છે. આ નિબંધમાં જણાવેલ વિચારનું તારણ સર કનિંગહામે નીચેના શબ્દમાં વ્યક્ત કર્યું છે " The epoch of the Sah Kings (See Mr. Thomas' Essay P. 45 ) of Surashtra is fixed between B. C. 157 and B. C. 57. & he places the Indo-Scythians between the Sah and the Guptas=સુરાષ્ટ્રના શાહ રાજાઓ (જુઓ મિ. થેમાસને નિબંધ, પૃ. ૪૫)ને સમય તેમણે ઈ. સ. પૂ. ૧૫૭૯ અને ૫૭ની ૧૦ વચ્ચે ઠરાવ્યો છે; તેમ જ શાહ (રાજાઓ) અને (ગુપ્તવંશી રાજાઓ)ની વચ્ચે ઈન્ડસિથિઅન્સ (ચકણવંશી ક્ષત્ર) થયાનું તે જણાવે છે.” એટલે કે પહેલાં શાહ રાજાઓ થયા છે, પછી ઈન્ડોસિથિઅન્સ થયા છે (જેમણે ઈ. સ. પૂ. ૨૬ માં સૌરાષ્ટ્ર જીતી લીધાનું તેઓ માને છે) અને તે તરીકે ગણાવ્યું છે એટલે આ બે કલ્પનાને અંગે કદાચ તેમણે હર્ષ સંવતને સમય ઈ. સ. પૂ. ૪૫૭ લેખે હોય તો સંભવિત ગણુચ.]
(૮) જુએ તેમણે રચેલું “ધી સિહસા ટેપ્સ” નામનું પુસ્તક પૃ. ૧૪૬.
(૯) યેન સરદાર મિનેન્ડરનું મરણ ઈ. સ. , ૧૫૭ માં થયું હોવાનું ગણુને કદાચ આ સાલ તેમણે લખી કાઢી હોય. (જુઓ ઉપરની ટી. નં. ૬.)
(૧૦) વીર વિક્રમાદિત્ય એ શકારિ વિક્રમાદિત્ય તરીકે જગપ્રસિદ્ધ થયા છે તેના સંવતની આદિની આ સાલ ગણાય છે.
(૬) આ આંકડો તેમણે શી રીતે નીપજાવી કાઢયો છે તે જણાવ્યું નથી. પણ સંભવ છે કે, ડીમેટ્રીઅસ અને મિનેન્ડરના રાજઅમલનું અનુસંધાન મેળવવાની કલ્પના તેમણે ઘડી કાઢી હેય (જુઓ નીચેની ટી. નં. ૯)
(૭) જ. જે. એ. સે. પુ. ૧૨, પૃ. ૪૪ ટી. નં. ૧ The original Sri Harsha commencing 457 B. C.=મળે શ્રી હર્ષની આદિ ઇ. સ. પૂ. ૪૫૭ છે.
[મારૂં ટીપણ-વિક્રમ સંવતસરના સ્થાપક વીર વિક્રમાદિત્યનો વંશ જેની આદિ ઈ. સ. પૂ. ૪૫૩ માં છે તે સાલની લગભગ આ ઈ. સ. પૂ. ૪૫૭ ની સાલ છે અને હર્ષવર્ધનનું નામ પણ કેટલાકે વિક્રમાદિત્ય