Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 281

સાડાસનું
૨૩૪
મ
ક્ષત્રપ પાવિકને લઇને ઉપસ્થિત થયા હતા. મતલબ કે, ત્રણે પ્રદેશના ક્ષહરાટ મહાક્ષત્રપો અને તેમના યુવરાજ-ક્ષત્રા ત્યાં હાજર થ ગયા હતા. ( અલબત્ત, ભ્રમક પોતાના સ્થૂળ દેહું નહાતા જ ) પ્રતિષ્ટા નિમિત્તે ઉજવવાના પ્રાગની એટલી બધી મહત્ત્વતા તેમના મનમાં ઊગી હતી, અને ખરેખર તે પ્રસંગ હતો પશુ તેવા જકે જેથી તેની ઉત્પાદિકા મહાક્ષત્રપ રાજીબુલની પટરાણી નન્દસીગસાત્રે પાતી ઞ ભાઇ ભાંડરૂ, માળાપ, પુત્રી, દોહિત્રા વિગેરેને ત્રણ મેકલી મેાકલીને ખેલાવી લીધા હતા. સર્વ નામે। આણુને તે સ્તૂપ ઉપર પતરાંચલી વિગતમાંથી મળી આવે છે. આ વિવેચન પ રથી સમજી શકાશે કે, શામાટે તે સ્તૂપની પ્રતિવ્હાને તેણીએ પોતાના જીવનના એક અનુપમ પ્રસંગ ૧૨ તરીકે લેખાવ્યા છે તથા બધા બહા ક્ષત્રપ અને ક્ષત્રપે હાજર થયા છે તથા અમે મહાક્ષત્રા વિદ્યમાન હોવા છતાં યે નહપાણુ ૧૩ જેવા નાની ઉમ્મરને અને માત્ર ક્ષેત્રપપદથી જ વિભૂષિત ૧૪ થયેલે, તે પ્રસગના પ્રમુખ થયા પામ્યા છે.
આ ધાર્મિક કાર્યના પ્રસંગે જે ત્રણે પ્રદેરાના ક્ષહરાટ ભૂતિઓએ આમ ત્રણુને માન આપી હાજરી પુરાવી છે, તે ઉપરથી એ ત્રણ
આ
( ૧૨ ) અનુપમ પ્રસ ́ગ એટલા માટે હતા કે તેણીએ પેાતાના ધર્મના એક અતિ ઉત્તમ અંગ તરીકે ઉજવવાને ધાયું હતું. તે હકીકત મથુરા નગરીના પરિશિષ્ટમાં બતાવેલા વન ઉપરથી જોઈ શકારો,
[ પંચમ
આખા અચુકપણે સિદ્ધ થઇ જાય છે; કે (૧) તેઓમાં ધર્મપ્રેમ જીવતીજાગતિ જ્યાત જેવા વતા હતા (૨) તે રાજપતિઓ હોવા છતાં એક બીજા પ્રત્યે-વધાર્મિક અને સ્વજાતિ ખમ્મા પ્રત્યે-બહુમાનની નજરથી જોતા હતા (૩) તેમનામાં ઉદારવૃત્તિ તથા સજ્જનને શાત્રે તેવી સભ્યતા અને સૌજન્યતા ભરેલી હતી (૪) કૈાઇ ડાઈના ઉપર દ્વેષત્તિ દાખવતું નહાતુ'; નહી તે। ભૂમકા જેવા મહારાજ્યનો અધિપતિ તેની પાસે જ આવેલા-ઉત્તરે મથુરા અને નૈસે તક્ષિલા જેવા પ્રદેશના ભૂપતિ ઉપર ચડાઈ લઇ જઈ તેમના મુલક બથાવી પાડે, તે કેટલી વાર
લાગવાની હતી ?
તે સમયની આ ક્ષહરાટ પ્રજા પાતાના ધર્મના અનુષ્ઠાન કરવામાં કેટલા ઉમગ ધરાવતી હતી તથા ધ પ્રત્યે કેટલું' માન રાખતી હતી તેનુ આપ પણ ઉપરથી કાઢી શકાશે.
આ
(૧૩) જ, બે, ત્રે, રા. એ. સે, નવી આવૃત્તિ પુ. ૩. પૃ. ૬‰-It is obvious that Nahapana
ઉપરના પ્રસંગ વીત્યા પછી માત્ર બે ચાર માસની અવધિમાં જ મહાક્ષત્રપ રાજીવુલનું મરનીપજ્યું હતું અને તેના સ્થાને તેને બીજો પુત્ર સેાડાષ ૧૫ મથુરાતિ બન્યા હતા. (૨) યાડાસ-સાડાસ
રાજીવુલની પછી તેને પુત્ર ષાડાસ મહાક્ષત્રપ અની મથુરાની ગાદીએ બેઠો છે. ઇ. સ. પૂ. ૧૧૭=મ સ’. ૯૧. જેમ ઇતિહાસમાં અનેક બાબતો હજુ અંધારામાં જ પડી રહી છે તેમ આ પાડાસના રાજ્યકાળે જે બનાવા અનવા પામ્યા હતા તેનુ પણ સમજી લેવું. એટલે આ
was a contemporary of Rajuvula, the Mahakshatrapa of Mathura-એ તે દેખીતું જ છે કે નહપણ તે મથુરાના મહાક્ષત્રપ રાજવુલના સહસમયી હતા.
(૧૪) નહપાણાતે ઈ. સ. પૂ. ૧૧૪ માં મહાક્ષત્રપ થયો છે. એટલે ઈ. સ. પૂ. ૧૧૭ માં થયેલી આ પ્રતિષ્ઠાના પ્રસંગે તા તે ક્ષત્રપ જ માત્ર હતા એમ સ્પષ્ટ કહી શકાય છે.
(૧૫) જુએ ઉપરમાં પૂ. ૨૩૦ ની હકીકત,