Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 251

૨૯૪
નહપાણનો
[ ચતુર્થ
ઇ. સ. ૭૮ માં બન્યા પછી ગૌતમીપુત્ર શાત- કરણીએ પિતાના પૂર્વજોની ગાદીનું પુરાણું સ્થાન જે પિઠણ (કે જુનેરની આસપાસમાં) હતું, અને જેને ત્યાગ કરવો પડ્યો હતો તે પછીની (ઈ. સ. પૂ. ૧૧૪૭૮=૧૯૨ ) બે સદી જેટલા લાંબા ગાળામાં તેની જે હાલહવાલી થઈ ગઈ હતી તે બધી દુરસ્ત કરવા માંડી હતી. અને તેમ કરવામાં પાંચેક વર્ષને સમય વીતી ગયા હતા. દરમ્યાન પિતાનું મૃત્યુ નીપજ્યું હતું એટલે તેને પુત્ર જે પુલુમાવી શાતકરણ નામ ધારણ કરી ગાદીએ બેઠો હતો તેણે જ વરંગુળમાંથી ગાદી ફેરવીને પાછી મૂળસ્થાન-આ પુનરૂઠાર કરેલી પઠણ નગરીમાં આણી હતી. અને પૈઠણનું બધું બાહ્ય સ્વરૂપ ફેરવી નાખવામાં આવેલ હોવાથી તેનું નવું નામ પૈઠણને બદલે નરવર અથવા નવનગર-નવીનગરી પાડવામાં આવ્યું હતું. આટલો લંબાણ
ખુલાસો એ માટે કરવું પડે છે કે, શાતવાહન વંશવાળાઓને હરાવીને તેમની રાજગાદીનું
સ્થાન તેમની પાસેથી ઝુંટવી લેવા માટે, નહપાણને કેટલી જબરદરત મહેનત ઉઠાવવી પડી હશે તેને તથા તેના પરિણામે બને વંશની પ્રજા વચ્ચે કેટલા તીવ્ર પ્રમાણમાં રોષ પ્રગટ હશે તેને, તેમજ રાણી બળથીએ જે શબ્દો લેખમાં કોતરાવ્યા છે તેનું વાસ્તવિકપણું કેટલું છે તેને, વાચકવર્ગને પૂરેપૂરો ખ્યાલ આવે.
અંધપતિ ઉપર આ પ્રમાણે જીત મેળ વવાથી તેમના મુલકને સારે જેવો ભાગ નહ પાણની સ્વાધીનતામાં આવ્યો હતો. તેથી જ ઈતિહાસકારોને૩૦ લખવું પડયું છે કે “ His dominion comprised a large aren, extending from Southern Rajputana to the Nasik and Poona districts in the western ghats and including
દેઢ વર્ષનું છે એટલે નહપાણ અને રૂષભદત્તના વંશનેને હરાવ્યા હતા અને માર્યા હતા એમ જ સમજવું.
કે. આ રે. ૫ ૧૦૫માં લખે છે કે –The de: scendants of Nahapana were exterminated by Gautamiputra-ૌતમીપુત્રે નહપાના વંશજોને વિનાશ કરી નાંખ્યું હતું.
જ, બે, બં. ૨, એ.સે. નવી આવૃત્તિ ૫. 3 4.98:-The figures on coins prove conclusively that Nahapana & Gautamiputra were not contemporaries but were separated by a very long period-સિક્કા ઉપરના આંકડાઓથી નિસંદેહ સાબિત થાય છે કે, નહપાયું અને ગૌતમીપુત્ર સમકાલીન નહેતા જ; બલકે બેની વચ્ચે ઘણું મોટું અંતર હતું.
ઈ. એ. પુ. ૧૭, ૫. ૪૩–The mere mention that Gautamiputra Satakarani
extinguiished the kshaharat family does not imply that he defeated Nahapana himself. He might have defeated a weak descendant of that prince=Suannya H4212 પ્રનને હરાવી હતી એટલા સાદા શબ્દથી કાંઇ એમ ઠરતું નથી કે તેણે નહપાણુને ખુદને જ હરાવ્યા હતા. તેના વંશમાં થયેલ કઈ નબળા રાજાને પણ હરાવ્યું હોય.
એ. હિં. ઇ. (ત્રીજી આવૃત્તિ) ૫. – Nahapana was dead before Gautamiputra extirpated his family and clan-laha તેની જાતિ અને વંશને વિવંસ કરી નાંખે તે પૂર્વે નહપાણ તે મરણ પણ પામી ચૂક્યો હતે.
(૨૯) આ હકીકતના વર્ણન માટે જુએ જ. . . . એ. સે. નવી આવૃત્તિ પુ. ૩ (અંક શકાય છે.)
(૩૦) જુએ અ. હિં, ઈ. ત્રીજી આવૃત્તિ પૃ.૨૯. કે, એ. ઇં. ૫. ૧૦૪.