________________
પરિચ્છેદ ] ને ઇતિહાસ
૧૫૭ પાછું હઠવું પડયું ત્યારથી માંડીને ઈ. સ. ૧૫૦૨ લગતી હકીકત તથા તેઓ કે ધર્મ પાળતા હતા માં વાસ્કોડા ગામાએ કાલિકટ ઉપર તોપનો તેને લગતું વિવેચન, એક જુદા જ પરિચ્છેદે મારો ચલાવ્યું ત્યાં સુધી (લગભગ ૧૭૦૦ વર્ષ લખવું. તે નિયમને અનુસરીને આ કેન પ્રજાને સુધી) કેાઈ પણ યુરોપીઅન સરદાર હિંદ ઉપર લગતી તથા પ્રકારની હકીકત માટે પણ એક આક્રમણ લાવ્યો નથી. અને જ્યાં સુધી દેશની જુદો અને સ્વતંત્ર પરિચછેદ લખો જે તે હિતે માલિકી ધરાવનારની સત્તા, સમુદ્ર ઉપર ચાલુ જ; પણ તે પ્રમાણે ન કરતાં બહુ ટૂંકમાં જ હેય ૪૪ ત્યાં સુધી પ્રાચીન આક્રમણકારોની પેઠે
અહીં પતાવી દેવા ધાર્યું છે. કેમકે (૧) સ્થળમાર્ગે થી લઇ આવેલી કેદ પણ હુમલો
તે પ્રજાના માત્ર બે જ ભૂપતિએ હિંદ ઉપર કાયમને માટે ફત્તેહમંદ નીવડવાને જ નહીં. ”
થોડે વધતે અંશે રાજય કરવાને ભાગ્યશાળી મતલબ કહેવાની એ છે કે કોઈપણ ભૂમિ ઉપર નીવડ્યા છે. તેમ વળી તેમના જય-પરાજય વિશે ફિત્તેહપૂર્વક જય મેળવીને તેને કબજે લાંબે તેમના સ્વતંત્ર વૃત્તાંતમાં પૂરતો ઉલ્લેખ કરી સમય ભોગવવા માટે સાચવી રાખવો હોય, તે નાખે છે જ. ( ૨ ) જ્યારે તેમના ધર્મ વિશે, તેને લગતા સમુદ્ર ઉપર સર્વ અધિકાર ૪૫ જેમ અન્ય રાજવીઓના સંબંધમાં તેમના શિલાસ્વાધીન કરી લેવો જોઈએ, આ સિદ્ધાંતમાં કેટલું લે કે સિક્કાઓ જેવી પ્રાચીન વસ્તુઓ ઉપસત્ય છે તે વર્તમાનકાળે યુરોપખંડમાં રાજ- રથી કાંઈપણું અનુમાન દોરી શકાય તેવી વસ્તુકત પ્રજાઓ દરિયા પરનું સ્વામિત્વ મેળવવા સ્થિતિ નીપજાવી શકાઈ છે, ત્યારે આ રાજાઓ કેટકેટલા ભગીરથ પ્રયત્ન સેવી રહી છે તે ઉપ- સંબંધી-તેમના શિલાલેખ તે મળ્યા જ નથી રથી સમજી શકાય છે.
પણ સિક્કાઓ હજા મળ્યા છે ખરા પણ તેમાંથીએક નિયમ અદ્યાપિ પર્યત આપણે કાંઈએ સ્પષ્ટપણે તારવી શકાતું નથી જ. છતાં
જાળવતા આવ્યા છીએ કે, અન્ય ધાર્મિક અને સાહિત્યક ગ્રંથ ઉપરથી સંસ્કૃતિમય દરેક રાજવંશનું વર્ણન જે કાંઈ જાણી શકાયું છે, તે પણ આ બેમાંના તેનું જીવન સમાપ્ત કર્યા બાદ, તેમના કેવળ એક રાજવી વિશેનું જ છે; રાજા મિનેન્ડર રાજવીઓના જય-પરાજયને
વિશે–એટલે આવી અદ્ધ સત્તાધારી અને છાતી (૪૩) ખરી રીતે મિનેન્ડર યુરેપીઅન એલા- એમ બે વિભાગ પાડવામાં આવે તે, દક્ષિણ હિંદને દને નથી જ. તે યોન (બેકટ્રીઅન ) હોવાથી તેને પણ દ્વીપકલ્પ કહી શકાય તેમ છે: આ દ્વીપકલ્પને એશિઆવાસી જ કહી શકાય પણ યવન અને યેન વીંટળાયેલ સમુદ્ર ઉપર જેનું આધિપત્ય હોય તેને શબ્દનું મિશ્રણ કરી નાખવાથી, તેને યવન એટલે સંપૂર્ણ વિજય છે એમ આ ઉપરથી સમજવું. ગ્રીક ઓલાદન ધારીને મિ. વિન્સેટ સ્મિથે યુપી
આ એક જાતની સનિક રાજનીતિ ગણવી રહે છે. અન શબ્દ વાપર્યો લાગે છે.
(૪૬) રાજા મિનેન્ડરના ધર્મ ઉપર કાંઇક વિશેષ (૪૪) આપણું બ્રીટીશ સરકાર પોતાને “સ... પ્રકાશ ફેંક્તી હકીકત આગળ ઉપર મથુરાનગરીના લગતા મુદ્રની રા ” કહેવડાવવામાં જે ગૌરવ માને છે તે પરિશિષ્ટમાં આવશે તે સાથે અહીંની હકીકત સરખાવવી. આ ઉપરથી સહેજે સમજી શકાશે.
અહીં “અદ્ધ સત્તાધારી’ કહી છે તેની મતલબ (૪૫) હિંદુસ્તાન પોતે જ એક રીતે તે એ છે કે તેના ધર્મ વિશે હજુ પાકી ખાત્રી બંધાય દ્વીપકલ્પ છે, અથવા ઉત્તર હિંદ અને દક્ષિણ હિંદ તેવી સાબિતીઓ મળી નથી.