Page Text
________________
રહેવાને એમ ખાત્રી રાખવી. મારા પુસ્તકને આ ત્રીજો ભાગ છે, તેમાં અનેક વખત ગણિતશાસ્ત્ર આ પ્રમાણેની સહાય આપી છે. એટલે હવે તે વિશ્વાસ પણ બંધાતે જાય છે કે, ઘણું ઘણી બાબતોના સમયનિર્ણય જે અત્યાર સુધી હું જાહેર કરી ચૂક્યો છું તે મોટા ભાગે સત્યપૂર્ણ જ છે. મતલબ કે સબળતાના પ્રમાણમાં, સૌથી છેલ્લે નંબર દંતકથાને અને પુસ્તકીયા પુરાવાને રહે છે, તેથી મજબૂત શિલાલેખી, તેથી સંગીન સિક્કાઈ પુરાવાને અને સૌથી શ્રેષ્ઠ ગણિતશાસ્ત્રને નંબર મૂક રહે છે. સમયની બાબતમાં તે ઉપર પ્રમાણે મત ઉચ્ચારી શકાય તેમ છે પરંતુ હકીક્ત કે તેના વર્ણનની સત્યતા માટે મત ભેદ રહે ખરો.
આ પ્રમાણે પુસ્તકની સમાપ્તિ થાય છે. પુસ્તકના લેખનમાં તથા ચિત્રો ઉઠાવવામાં જે ગ્રંથકર્તાઓ, લેખક તથા અન્ય વસ્તુના માલિકો વિગેરેની સહાય લેવી પડી છે તે સર્વેને ઉપકાર માન્યા સિવાય કલમ બંધ કરી ન જ શકાય. તેવી જ રીતે ચિત્રકાર મિ. સેમાલાલ શાહને પણ વિચારવા નથી જોઈતા.
ચાર ભાગને બદલે પાંચ ભાગમાં પુસ્તક વહેંચી નાખવાની યોજના ઠેઠ છેવટે ઘડાઈ છે. જેથી કેટલેક ઠેકાણે આ પુસ્તકને અંતે અથવા પુ. ચોથામાં જુઓ, એવી મોઘમ હકીકતો દર્શાવાઈ છે, તે પ્રથમ નજરે અસંગત દેખાશે. પણ તે ઉપરના કારણે થવા પામ્યું છે એમ જાણી દરગુજર કરવા વિનંતિ છે. તેવી જ રીતે ગૌતમીપુત્ર સાતકરણી અને રાણી બળથીના લેખ સંબંધી હકીકતમાં ગુંચવાડે ઉભા થવા સંભવ છે કેમકે કેટલાય ફરમા છપાઈ ગયા ત્યાં સુધી તેને સમય ઈ. સ. ૭૮ ને હેવાની મારી ગણત્રી હતી. પણ પાછળથી ખાત્રી થઈ છે કે તેને સમય ઈ. સ. પૂ. પર ને છે. એટલે તેના નિવેદનમાં પણ કેટલેક ઠેકાણે અસંબંતા જરૂર દેખાશે જ; પણ સંશોધનના વિષયની અસ્થિરતાને તેનું કારણભૂત માની તે ક્ષેતવ્ય લેખવા વિનંતિ છે.
(૬) પ્રકાશકોનું નિવેદન છાપખાનાને લગતું કાર્ય તો હવે અમને કોઠે પડી ગયા જેવું થઈ ગયું છે એટલે તે સંબંધી કાંઈ કહેવાપણું રહેતું નથી. બાકી જેમ પહેલાં બે પુસ્તક માર્ચ મહિનામાં પ્રગટ કરી શકાય છે તેમ આ ત્રીજું પણ માર્ચ માસ પહેલાં અથવા તો મોડામાં મોડું તે કાળે બહાર પાડી નાંખવા ઈછા રાખી હતી. પણ કહેવત છે કે, “બલીયસી કેવલમીશ્વરેચ્છા–ધાર્યું ધણીનું થાય છે. તે પ્રમાણે અમારા સર્વ પ્રયત્ન છતાં લાચારી ભોગવવી રહી છે; કેમકે, અમારા લઘુ બંધુની ગંભીર બિમારીને લીધે સ્ટેટ જનરલ ઇસ્પીતાલમાં અઢીક મહિના અને ઘર આગળની સંભાળમાં દોઢેક માસ મળીને એકંદરે ચાર મહિના પર્યત અમારે રેકાઈ રહેવું થતાં તેટલા સમય માટે આ કાર્ય ખંભિત થયું હતું. તે ચાર મહિનાનું કામ તે પછીના બે માસમાં ઉપાડીને પૂરૂ કરાયું છે તે પણ પરમાત્માની કૃપાનું જ પરિણામ સમજીએ છીએ.
| SR No. | 032485 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 512 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 14 MB |