________________
પરિચ્છે ]
બીજો પશ્ચિમ દિશાના સરહદી પ્રાંત, જેને દાલ સિંધ, બલુચિસ્તાન અને રાજપુતાનાનો પશ્ચિમ ભાગ કહીએ છીએ, તથા જે ભાગ ઉપર હાલ થરપારકરનું અને અેક્ષીનુ ણ પથરાઈ રહેલ છે તથા જેને તે સમયે સિધસૌવીર દેશ તરીકે ઓળખવામાં આવતા હતા તેના ઉપર ઉદયન રાજા રાજ્યકર્તા હતા; તેણે દીક્ષા લીધી હતી અને કરતાં કરતાં વિચાર કરતાં જ્યારે તે મુનિ પોતાના ભાણેજ-જે હવે રાજા તરીકે રાજ્ય ચલાવતા હતા-તેને પ્રતિધ દેવા માટે સ્વદેશે આવ્યા હતા તે સમયે મંત્રીની બૂરી સલાહના ભમાવ્યા તે રાજાએ, પેાતાના મામા-મુનિને મારી નાંખવા ઉપાય યેાજ્યા હતા. પરિણામે મુને તા ધ્રુવરક્ષણે બચી ગયા હતા પણ તે દેશનુ પાટનગર તથા દેશના મુખ્ય
ના ઇતિહાસ
than all the rest: the sum of three hundred and sixty talents of gold dust: this immense tribute was equivalent to over a million pounds sterling & of the levy imposed upon the Asiatic provinces.), R. 6. 1. કપ:-ઝુડાસ ૩ ૪, ૯૪; સરખા, ૩ પૂ. ૮૯: આશરે ઈ. સ. પૂ, ૫૧૮ માં પંજાબ પ્રાંત રાજ ડેરીઅસના રાજ્યના એક ભાગ બની ગયા હતા. ડેરી. અસના રાજઅમલે આચીમોનીઅન સામ્રાજ્યમાં ઉત્તર હિંદનો સમાવેશ થઇ ગયા હતા.એમ રિાલાલેખથી સાબિત થઈ જવા ઉપરાંત હેરેટટસ પણ તે વાતને સમન કરે છે. મકે રીઅર્સે પોતાના શત્રના રે વીસ પ્રાંતો પાડયા હતા તેનું લીસ્ટ ન કરતાં સ્પષ્ટપણે તેણે જણાવ્યુ છે કે હિંદના પ્રાંત વીસમા નંબરે હતા ...જે સ પ્રજાની આપણને માહિતી છે તેમાં હિંદી પ્રશ્નની વસ્તીના આંકડા સાથી માદા અને બીન સર્વ કરતાં ીબો સરખામણીમાં ખડગી પણ મટી ભરે છે.--> ખડી તેજતરી (રૉાનાની ધૂળ)ના ૩૬૦ કુલ રેલી પડી હતી. આ મેરી બફાણીની કિંમત દશ લાખ બ્રીટીશ પાંડ, જે એશિયાઈ પ્રાંતાની ખ’ડણીના
૧૨૫
ભાગ રેતીના વાવંટોળ અને વરસાદથી ટાઈ ગયા હતા; તથા તે ભાણેજનુ રાજાનું મરણ નીપજ્યું હતુ, તે સર્વે વૃત્તાંત આપણે પુ. ૧ પૃ. ૨૨૫ થી આગળ ઉપર ચર્ચી દીધે છે. આ નધણીયાતા મુલક ઉપર પણ, ઉત્તરે આવેલા પંજા અની માક ઇરાની શહેનશાહના જ ડાળેા પડ્યો ઢાય અને તેને પણ હૈયાં કરીÝ દેવાયા દાય એમ અનવાર્જીંગ છે. વળી આ હકીકતને ઇરાનના તિાસથી ટેકો પણ મળતા દેખાય છે. એટલે તે વાતને આપણે ખરી બનેલી ખીના તરીકે જ સ્વીકારવી રહે છે. પંજાબ દેશનુ જોડાણ શહેનશાહ સાઇરસના સમયે અને સિંધનું જોડાણ શહેનશાહ રીખસના સમયે બન્યું લાગે છે.પ
આ પરદેશી હુમલા જો કે હિંદુ ઉપર જ
૧/૩ ભાગ પરતા હો તેના કરતાં પણ વધારે હતી.
( ૩-૪ ) C. H. I. P. 397–(Sir M. A. Stein) He says that the part of the Indian territory (of Darius) towards the rising sun is sand: the eastern part of India is a desert on account of sand=}, હી, ઇં પૃ. ૩૩૭ ( સર. એમ. એ. સ્ટાઇન ) તેનુ་ કહેવું એમ થાય કે, રાનીસના કાચની સૂર્યોદય તરફની હદે ( એટલે પૂ ખાતુએ) તી છે. હિંદની પૂર્વ બાજુએ રણ આવેલું હેાવાથી ( ત્યાં ) રતી જરતી છે. (આ ઉપરથી ખત્રી થાય કેમ્બિસે સિંધનો પ્રદેશ પણ છતી લીધા હતા અને તે લખતે ત્યાં રણુ જેવું થઇ ગયું હતુ=પણે પુ, 1 લામાં આ સ્થાને એટલે લારખાના છઠ્ઠામાં જ્યાં મેાહનજાડેરાના ખડિયા કે ત્યાં, તે પ્રાંતની રાજધાનીયા વીતત્રય૫૪ ઈ. સ. પૂ. ૫૩૦ ના અધારે દટાઈ ગથ યાન” નોંધ્યું છે. એટલે કે આ બન્ને હકીકત એક ખીજાના ટેકારૂપ બની રહી છે.)
(૫) ઈરાનના શહેનશાહની વંશાવલી માટે જીએ પુ. ૧, પૃ. ૭૨, ટી, ન, ૪.