Prachin Bharat Varsh Part 03

SR No.: 032485
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1937
Total Pages: 512
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 14 MB

Page 148

પરિચ્છેદ ]
કન્વવંશના॰ નબીરા વાસુદેવને મહાઅમાત્યપદે નીમી પાતે એકટ્રીઅનેા સાથે લડાઈ લડવા નીકળી પડયા. એ વરસ ઉપર પોતાના ભાઇનું મરણ અવંતિની પશ્ચિમ દિશાવાળા યુદ્ધમાં થયું હતુ તેથી, તેમજ ત્યાંનુ અરી–સૈન્ય અજેય દેખાતું હતું તેથી તે ખજૂં છેાડી દઇને આ વખતે તેણે ઉત્તરના મથુરા તરફ ધ્યાન પહોંચાડયું હતું. એટલે ક્ષત્રપ રાજીવુલને સામના કરવાના વારા આવ્યા. પરંતુ પછીથી ગમે તે કારણ મળ્યુ હોય પણ રાજીવુલને બદલે ખુદ મિનેન્ડર બાદશાહ પોતે જ યુદ્ધમાં, ઉતર્યાં હતા, જેમાં મિનેન્ડરનું મરણુ નીપજ્યું હતું.<'( ઇ. સ. પૂ. ૧૫૬=મ. સ. ૩૭૧). પણ માનવાને કારણ મળે છે કે, રાજીવુલે તેનું રિામ પોતાની તરફેણમાં ફેરવી નાખ્યુ હતુ.૨૨ આ પ્રમાણે લગભગ એકીવખતે ( કદાચ અકેક વતું અંતર હશે પણ ચેાન પ્રજા સાથે હિંદુ પ્રજાને સખ્ત યુદ્ધમાં ઉતરવું પડયુ હોવાથી તે અને બાજુના યુદ્ધને એક વખતે લક્યા હેાવાનું જણાવાયું છે )–એ દિશામાં મંડાયેલા યુદ્ધમાં જો કે શુગપતિએ જ હાર્યા હતા પણ ફેર એટલો જ કે એકમાં સુગતિ પોતે મરાયા હતા અને બીજામાં સામા
કારકીદી
Raja-Raja=Emperor=માગવતને રાજ-રાજા કહેવાય છે.
(૨૦) નુ આગળ ઉપર શુંગવાની પડતીને લગતી હકીકત.
( ૨૧ ) પા. રીસ ડેવીઝ પેાતાના રચેલા કવેશ્ચન્સ એક્ કીંગ મિલિન્ડા=Questions of king Milinda નામના પુસ્તકના ઉપાદ્ધાતમાં લખે છે કે “ He died in camp in a campaign against the Indians in the valley of the Ganges (on the authority of Platarch )=ગંગા નદીની ખીણમાં હિંદીએ સાથેના યુદ્ધ કરતી વેળા પેાતાની છાવણીમાં તે મરણ પામ્યા હતા, ( પ્લુટાર્કના
સ્પષ્ટ રીતે
૧૧૧
પક્ષના ચેાન બાદશાહ મરાયા હતા.૨૩ છેવટના પરિણામે શુંગ સામ્રાજ્યની આણુ ઉત્તર હિંદમાં સંકોચાઈને જમના નદીના દક્ષિણ કિનારે આવીને અટકી રહી; જ્યારે પશ્ચિમ હિંદમાં–રજપુતાનામાં અને સિધમાં તથા સૌરાષ્ટ્ર તરફ તા તેની આણુાને અંત આવી ગયા તે આવી જ ગયા. કરીને એકેય બાજુ સત્તા મેળવવાના પ્રયાસ કરવામાં આવ્યા પણ નથી; અને આવ્યા હોત તો યે શુગપતિઓની નબળાઈ, તેમાં વળી રાણીવાસની મેાજમજાહ તથા ભાગવિલાસ ભાગવતાં તેમને ફુરસદ પશુ મળતી નહેાતી એવી સ્થિતિ જે થવા પામી હતી તે જોતાં તે તે કેટલે દરજ્જે ફાવત તે સમજવું એક ગહન પ્રશ્ન જ થઇ પડત.
અત્ર એક હકીકતની નેાંધ લેવી રહે છે. અવતિની નજીકમાં સાંચીવાળા પ્રદેશમાં, કે જ્યાં વિદિશા-બેસનગર આવેલ છે અને જ્યાં મૌ વંશી તથા શુંગવંશી રાજાઓની અતિપતિ તરીકે રાજગાદી હતી તે સાંચીનગરે, અત્યારે ઉભી રહેલી સ્થિતિમાં નજરે પડતા એક તભમાં એવી મતલબના ઉલ્લેખ છે કે તક્ષશિલાના સૂબા એન્ટીઆલસીડાસના પ્રતિનિધિ હેલીઆડારાસે
લેખના આધારે )
( ૧૨ ) આ પ્રમાણે અનુમાન કરવાનું કારણ એમ મળે છે કે, રાજીવુલે આ સમયથી મહાક્ષત્રપ નામ ધારણ કર્યુ” લાગે છે, ( જીએ તેનું વૃત્તાંત આ પુસ્તકે આગળ ઉપર) પણ શુંગવી ભૂપતિને તાબે થયા નથી.
(૨૩) જી ઉપરમાં ટી. ન, ૨૧, પુરાણગ્રંથામાં બે વખત ચવનાની સાથે હિંદુ પ્રશ્નને ગમખ્વાર યુદ્ધ થયાનું. ઉપર જણાવ્યું છે. પહેલુ યુદ્ધ ઈ. સ. પૂ. ૧૯૭ માં થઈ ગયાનું ઉપર જણાવી ગયા છીએ; જ્યારે બીજું આ ઈ. સ. પૂ. ૧૫૮-૬ નુ સમજવુ. આ સિવાચ બીજાં નાનાં નાનાં યુદ્ધો તેા અનેક થયાં છે,