________________
* Irri
. .
. .
.
કે .
.
દ્વિતીય પરિચ્છેદ
તે સમયની પરિસ્થિતિનું વિસ્તારથી વિવેચન. ટૂંક સાર–સ્ત્રી અને પુરૂષ જાતિને પરસ્પર દર –રાજબંધારણ અને તેમાં પ્રજાનું સ્થાન-રાજા, અમાત્ય અથવા મંત્રીમંડળ-ભિન્ન ભિન્ન લેકેપગી ખાતાઓની રચનાનું રેખાચિત્ર–ગુન્હા કેવા થતા હતા તથા તે માટે બંદીખાના અને જેલોનું નિયમન-ગ્રામ્યસુધારણું, અને પંચાયત તથા લવાદ–નદી, નાળાં અને અર– શહેરની રચના, તેને ફરતો કેટ તથા અંદરના રસ્તા, હવેલીઓ, ઘરો વિગેરેનું સ્થાપત્ય તેમજ તેની સ્વચ્છતા–તેમાં પાડાઓ, મહેલ્લાઓ, બજારે, આરામગૃહે, વિશ્રામસ્થાને વિગેરેને થતો સમાવેશ-જમીન માર્ગે વ્યાપાર ખેડવાની વ્યવસ્થા માટેના વહન તથા પશુઓના સાધને–દરિયાઈ વેપાર માટે કયા ક્યા પ્રકારની અનુકૂળતા કુદરતે આપી હતી અને મનુષ્ય ઉપયોગમાં લીધી હતી-કેળવણુ કેવા પ્રકારની અપાતી તથા તે માટેના સાધનેની વ્યવસ્થા–પોલીસખાતું અને લશ્કરના પૃથક અંગો તથા તેની શિસ્તસામાજિક ઉપગમાં લેવાનું એક અન્ય પ્રકારનું વિશેષ વાહન–કર અને ગુલામનું બંધારણ–વર્ણ અને જાતિનું બંધારણ તથા તેને અંગે ઉભા થતાં લગ્ન, ધર્મ અને વ્યાપારી પ્રશ્નોની છણાવટ–તેના વર્ગીકરણ કરવા માટે જાયેલી શ્રેણિઓ, જેમાંથી ઉદ્ભવેલ વર્તમાનકાળની “જ્ઞાતિ” નામની સંસ્થાઓ (જ્ઞાતિએ પહેરેલે ધર્મને સુવાંગ અને નીપજેલું અનિષ્ટ પરિણામ )-લગ્નની તથા પુખ્તપણાની વયની યતા-શરીરનું દેહમાન તથા આયુષ્યની હદ-ધાર્મિક સહિષ્ણુતા-દંપતિધર્મવસૂલાતી કરવેરા અને રાજ્યખર્ચ–લેવડદેવડની રીતિ અને દ્રવ્યના પ્રકાર–ભાષા, લિપિ તથા લેખનવિદ્યા–સમય નિર્ણય માટે પણ સંવત્સરની કરેલી જોગવાઈ–સંદેશવાહક, દત અને એલચીઓવસ્ત્ર તથા આભૂષણ-મૃત્યુ વિધિ અને સંસ્કાર–અન્ય સામાન્ય વર્ણન.
