Page Text
________________
=
===
====
=
નંદિવર્ધન અને
[ પ્રાચીન
ત્રીજા વિભાગે પાછી એવી ઘટનાઓ બનવા પામી | નવીનતા મારી નજરે ચડવા પામી છે, તે ટૂંકમાં છે, કે તેના રાજ્યને કેમ જાણે તદ્દન નવીન વંશ કહી દીધી છે. હવે તેના રાજાઓની નામાનું રાજ્ય હેય નહીં, તે પ્રમાણે લેખી શકાય વળી માત્ર આપીને પછી તેમના જીવનચરિત્રો તેમ છે. આ પ્રમાણે આ વંશને લગતી જે કાંઈ વર્ણવીશું.
કયાંથી કયાં સુધી કેટલાં વર્ષ નામ,
મ. સ. મ. સ. ઈ.સ. પૂ. ઈ. સ. પૂ. ( ૧ ) નંદ પહેલ : નંદિવર્ધન ૫૫–૭૨ ૪૭ર ૪૫૫ ૧૬ (૨) નંદ બીજે : મહાપદ્મ
૭ર-૧૦૦ ૪૫૫ ૪ર૭ ૨૮૫ ( ૩ ) નંદ ત્રીજો : અશ્વઘોષ
૧૦૦-૧૦૨ ૪૨૭ ૪૨૫ ૨ (૪) નંદ ચોથો : જે છમિત્ર
૧૦૨–૧૦૪ ૪૨૫ ૪૨૩ ( ૫ ) નંદ પાંચમે : સુદેવ
૧૦૪-૧૦૬ ૪૨૩ ૪૨૧ ૨ ( ૬ ) નદ છઠો : ધનદેવ
૧૦૬–૧૦૮ ૪૨૧ ૪૧૯ ૨ ( ૭ ) નંદ સાતમો : બહદરથર- ૧૦૮-૧૧૦ ૪૧ ૪૧૭ ૨. ( ૮ ) નદ આઠમો : બૃહસ્પતિ મિત્ર-૧૧ ૧૧૦-૧૧ર
૪૧૭ ૪૧૫ ૨ (૯) નંદ નવમો : મહાનંદ : ધનનંદ : ૧૧૨-૧૫૫ ૪૧૫ ૩૭૨ ૪૩ ઉગ્રસેન, : પ્ર (ચંડ) નંદ
કુલ વર્ષ=૧૦૦ (૧) નંદ પહેલો : નંદિવર્ધન : નાગદશક ઉપરથી પડયું દેખાય છે, કે તેના પૂર્વના રાજાઓ
આ રાજાને નંદનું ઉપનામ કેમ અપાયું છે તે એ, જે કેટલાક મુલક ગુમાવ્યા હતા તેમાંના કેટપૃ. ૩૧૭ માં જણાવી ગયા છીએ : તેમ તેને નાગ- લાક તેણે પાછા મેળવી લીધા હતા. તેમાં કેટલાક તે
દશક નાગવંશના દશમાં તે ઉપરાંત પણ મેળવ્યા હતા. ખાસ કરીને ઉત્તર જુદા જુદા પુરૂષ તરીકે પણ ઓળખા- હિંદના જે પ્રાંત, અદ્યાપિ પર્યત અજેય ગણતા. તે નામને ભેદ વાય છે: ( જુઓ પૃ. તેણે જીતી લઈ રાજ્યના વિસ્તારમાં વૃદ્ધિ કરી
૩૧૭ તથા તેની પૂર્વે જે નવ હતી. અને તેથી તેના નામની પાછળ વર્ધન રાજાઓ થઈ ગયા છે તેનાં નામ માટે જુઓ એટલે વૃદ્ધિ કરનાર, એવું બિરૂદ જોડાયું હતું. તેમજ પૃ. ૨૩૮.) જ્યારે નંદિવર્ધન૧૪ નામ તે તે અજેય"નું બિરૂદ પણ તેજ કારણથી તેની સાથે
(૧૧) આ બધાં નામો શી રીતે મળ્યાં છે અને ગોઠવ્યાં છે તે માટે તેમનાં વર્ણન કરતાં જણાવીશું.
(૧૨) પુરાણમાં બૃહદરથ અને બૃહસ્પતિમિત્રનાં નિામ જણાવ્યાં છે. (૧૩) હાથીગુફાના શિલાલેખમાં ચેદીપતિ ખાર વેલે જેને ગંગાનદીમાં હરાવીને નમાવ્યા છે તે મગધપતિ બૃહસ્પતિમિત્ર આ જ હતો એમ સમજવું.
(૧૪) જુઓ પૃ. ૩૦૪ નું ટીપણું નં. ૫૧
( ૧૫ ) વૃદ્ધિ કરનાર માટે ખરો સંસ્કૃત શબ્દ વર્ધક કહેવાય. એટલે અહીં વર્ધન શબ્દ, વર્ધક શબ્દના ભાવાર્થમાં વપરાય માની લેવો રહે છે.
( ૧૬ ) જુઓ પૃ. ૩૦૫. ટી. નં ૫૨.
જે કેટલાકની એમ માન્યતા છે કે ક્ષત્રિય અતિને પુરૂષ હોય તે પિતાના નામને અંત્યાક્ષર વર્ધન રાખે છે,
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |