Prachin Bharat Varsh Part 01

SR No.: 032483
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1935
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 384

ભારતવર્ષ ]
અન્ય માહિતી
૩૧૭
આમાં બુધ સં. ૪૦ એટલે ઈ. પૂ. ૪૮૦ આવશે અને તે સાલમાં રાજ ઉદયનનું મરણ થયું છે એમ આપણે ઉપર જોઈ ગયા છીએ. એટલે તાત્પર્ય એ થયો કે, રાજા ઉદયનની પછી તેને પુત્ર (રાજા અજાતશત્રુને પૌત્ર ) મુંદ મગધની ગાદીએ આવ્યો હતો. જ્યારે પૃ. ૩૦૮ ટીપણ ૬૪ ઉપરથી જણાય છે કે ઉદયનની પછી અનુરૂદ્ધ અને મુંદ એમ બે જણ ગાદી ઉપર આવ્યા છે. તેમજ ઉદયનના રાજ્યકાળે અનુરૂદ્ધપુર વસાવાયું છે એટલે તે ઉપરથી સાબિત થાય છે કે અનુરૂધજ યુવરાજ સંભવે છે. હવે પ્રશ્ન તે ઉભો રહે છે કે, પ્રથમ અનુદુદ્ધ કે પ્રથમ મુંદ: અથવા તો બન્ને સાથે ગાદીએ બેઠા એમ ગણવું? આ બધી વાતને મેળ કાઢતાં. એમજ સાર ઉપર આવવું પડશે કે, તે બને, રાજા ઉદયનના પુત્ર થતા હતા અને એકી સાથેજ રાજ્ય અમલ ચલાવતા હતા. વળી આ અનુમાનને એક અન્ય હકીકતથી સમર્થન મળે છે. શિશુનાગ વંશના રાજા
ઓની નામાવળીમાં રાજા નાગદશકનું (નાગ-નાગ વંશ અને દશક-દશમો ) નામ દશમું આવે છે. એટલે તેની પૂર્વે નવ રાજા થયા હતા એમ સાબિત થાય છે. અને તે છે, જે અનુરૂદ્ધ અને મુંદનું સમવાય-એકત્રિત રાજ્ય ગણીએ તેજ નવની સંખ્યા મળી રહે છે. તેમ વેળી નાખેદશકના સિક્કાઓમાં પણ નાગ ( Serpant)નું ચિઠ છે. એટલે તેને વંશ પણ શિશુનાગ વંશને૯ એક ભાગ હતું એમ સ્પષ્ટ રીતે સાબિત થાય છે. તેથી બને વંશને-નાના મોટ નાગવંશને ( નાગદશક એટલે નંદિવર્ધન, અને તેના નામ ઉપરથી તેને વંશ નંદ વંશ તરીકે પણ ઓળખાય છે) જે એકઠા કરીએ તે નાગદશકનું નામ દશમું આવે છે.
આ પ્રમાણે મોટા શિશુનાગવંશનો અને નંદવંશ અથવા નાના શિશુનાગવંશનો સંબંધ જાણ. અત્રે મોટે શિશુનાગ વંશ સમાપ્ત થાય છે. હવે નંદવંશની હકીકત લખીશું.
(૮૮) જુઓ ઉપર પૂ. ર૩૮ શિશુનાગવંશની સંપૂર્ણ વંશાવળી.
(૮૯) શિશુનાગવંશ તે માટે અને નાગદશક: નંદિવર્ધનને વંશ તે નાને; નંદિવર્ધનના વંશને તેના નામ ઉપરથી નંદવંશ પણ કહેવાય છે; શિશુ- નાગવંશનું ચિહ્ન માટે સંપ છે જ્યારે નંદવંશનું ચિહ્ન નાને સપ છે. (જુઓ સિક્કા પ્રકરણે તેના સિક્કાઓ)
Prof. J. J. Carpentier says:–“That the Puranas know no break of political continuity between the Shishunagas and the Nandas.” છે. જે. એલ. કારપેન્ટીઅર કહે છે કે શિશુનાગવંશી રાજઓ અને નંદ રાજઓ વચ્ચે રાજકીય દષ્ટિએ કાંઇ અંતર પડી જતું હોય એમ સ્વીકારવાને પુરાણગ્રંથ સાફ ના પાડે છે.
-
-
-