Page Text
________________
કાય
કે
મ મક
ભારતવર્ષ ]
રાજ્યો
૨૧૭
કુમારને દત્તક પુત્ર લીધો હતો તેના કરતાં, વત્સની ગાદિ ઉપર, તેણીના ભાઈના પુત્ર તરીકે પિતાને હક્ક વધારે છે એમ માનતો હતો; અને તેથી તેણે વત્સ ઉપર ચડાઈ કરી હોય. ગમે તેમ થયું હોય, પણ પરિણામે બને રાજયો વચ્ચે યુદ્ધ જાગ્યું હતું. અવંતિપતિ લાવલશ્કર સાથે કૌશંબીનગરની સમીપ આવી પહોંચ્યો અને નગરના કેટની બહાર ડેરા તંબુ તાણી છાવણી નાંખી. યુદ્ધના દુલ્ભી વાગવા માંડ્યા. હવે થોડાજ કાળમાં વિના કારણ મહાભયંકર યુદ્ધ જામશે અને અનેક માનવની પ્રાણહાની થશે, તેમજ અકથ્ય અત્યાચાર થાશે, એમ સાધવી ધારિણીએ પોતાના દૈવીજ્ઞાનથી, જોયું. એટલે વિચાર સૂઝ કે કૌશબી જઈ પિતાના આ બને જાયાઓને સમજાવી, ઘટતી ઓળખ આપી, યુદ્ધવિરામ કરાવું. જેથી પોતે કૌશબી આવ્યા. અને બને નૃપતિઓમાંના દરેકની પાસે જઈ, આગળ પાછળની સાબિતી આપી, તે બને તેણીનાજ ઉદરથી ઉદભવેલ પુત્રરત્નો છે. એટલે કે બંને સગાભાઈઓ છે એમ ખાત્રી કરી આપી. જેથી બંને જણે પરસ્પર ભેટયા અને યુદ્ધ પણ બંધ કરી દેવાયું. સાધ્વી ધારિણું બને પુત્રને આશિર્વાદ આપી, પોતાનું કાર્ય સિદ્ધ થયું જાણી, આત્મસંતોષ માની, અન્યત્ર વિહાર કરી ગયા.
રાજા અવંતિસેનને, પોતાને પુત્ર ન હોવાથી દીક્ષા લઇ ચાલી નીકળવા મન થયું. અને રાજા મણિપ્રભ-પિતાના નાના ભાઈનેઅવંતિની ગાદી સુપ્રત કરી ત્યારથી રાજા મણિપ્રભ બંને દેશને ભૂપતિ થયો. આ બનાવ આશરે ઇ. સ. પૂ. ૪૮૭ માં બનવા પામ્યો હશે એમ આપણે નેંધીશું.
આ પ્રમાણે રાજા મણિપ્રભનું અવંતિદેશમાં ગાદીનશીન થવાનું બન્યું હતું. જોકે તે પહેલાં ૨૮
ત્રણેક વરસથી વત્સપતિ તે થઈ જ ગયો હતે. -
પણ ઈ. સ. પૂ. ૪૮૭ થી મણિપ્રભ ઉષે બન્ને દેશને ભૂપાળ થયો. મેધવિન અને પિતે શાંતિથી રાજધુરા
વહન કર્યો જતો હતો. કેટલેક કાળે બીજી બાજુ પૂર્વના મગધ દેશમાં જબરો ફેરફાર થઈ રહ્યો હતે. મગધપતિ રાજા મુંદ, અંતઃ પુરમાંજ દિવસો ગાળનાર નીવડ્યો હતો. અને રાજકાજમાં મુદલે ધ્યાન આપતા નહોતે. એટલે રાજ્યમાં બળવા જેવી સ્થિતિ થઈ પડી હતી. અને સામ્રાજ્યમાંથી એક પછી એક એક રાજ્ય છૂટું થવા મંડી પડ્યું હતું. એટલે વસ્તુસ્થિતિને કાબુમાં લેવા રાજા મુંદના સેનાપતિ નાગદશકે, નંદિ વર્ધન નામ ધારણ કરી, ઇ. સ. પૂ. ૪૭૨ માં સમ્રાટ બની, પોતે પાટલિપુત્રની ગાદી ઉપર આવ્યો હતા. અને પછી ત્યાંની સ્થિતિ ધીમે ધીમે શાંત પાડી પિતાને પગ મજબૂત કરી લીધું. ત્યારબાદ તેણે ઈ. સ. પૂ. ૪૬૭ માં અવંતિ તરફ લક્ષ પહેચાડયું. અવંતિ ઉપર તેને રે હેવાનું કાંઈ કારણ તે દેખાતું નથી. પણ સમજાય છે કે, નીચે પ્રમાણેના સંયોગોને લીધે આ પગલું ભરવાને તે પ્રેરાયો હોય. વસંપતિ ઉદયને જ્યારે નિર્વાશ મરણ પામ્યો, ત્યારે દત્તક પુત્ર તરીકે મણિપ્રભ વસ્ત્રપતિ બન્યો હતે. પણ પાછળથી સાતેક વર્ષે એટલે ઈ. સ. પૂ. ૪૮૪ ( અને દશ વર્ષ હોય તો ઈ. સ. પૂ. ૪૮૦ માં ) માં ઉદયનની પુત્રોવેરે જ્યારથી નંદિવર્ધનનું લગ્ન થયું હતું ત્યારથી વત્સની ગાદી ઉપર પોતાને કુદરતી રીતે વિશેષ હકકે છે એમ તેણે સમજવા માંડયું હોય. જોકે તે સમયે પોતે મગધનો સેનાધિપતિજ માત્ર હતો એટલે પિતાને થતા અન્યાય ગળી ખાવાનું દુરસ્ત ધાર્યું હોય; પણ હવે તે તે મગધને સમ્રાટ બની ગયો હતો અને વળી
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |