Page Text
________________
શા માટે મનુષ્ય માત્ર વિચાર કર રહે છે. આ કારણથી જ આ પુસ્તકમાં મેં તેને જગ્યે જચે ચર્ચે છે.
સારા વિશ્વમાં હવે તે વસ્તીપત્રક થાય છે જ અને તેમાં પણ તે વ્યક્તિ કયો ધર્મ પાળે છે તે એક આસનમાં જણાવાય છે. આવાં પત્રક મુદત પ્રમાણે બહાર પડયે પણ જાય છે. તેમાંથી એક વસ્તુ એમ નીકળે છે કે, વિવની મનુષ્ય સંખ્યામાં ચાર ધર્માનુયાયીઓની સંખ્યા અત્યારે સર્વ થી વિશેષ છે. એક ઈસાઈ ધર્મ, બીજે દ્ધ ધમ, ત્રીજે હિંદુધર્મ, અને ચેથ ઈસ્લામ ધર્મ ( આ નામને ક્રમ તે તે ધર્મના અનુયાયીની સંખ્યાના પ્રમાણમાં લખે છે એમ સમજવાનું નથી ) હવે આ પુસ્તકના વિવરણ માટે જે સમયમર્યાદા આપણે ટાંકી છે તેમાં પ્રથમના ત્રણ ધર્મનેજ સમાવેશ થાય છે; ને તેમાંના ઈસાઈ ધર્મની ઉત્પત્તિ ઠેઠ ઈ. સ. ૧ થી (કે ભલે ઈ. સ. પૂ. ૪ થી ગણે ) ગણે છે તેનો આદિ પણ પુસ્તકની સમય મર્યાદાની છેવટનેજ કહેવાશે. એટલે બાકીના રહેલ બે ધર્મ વિશેજ આ પુસ્તકમાં જણાવવાનું રહે છે. તેમાંયે શ્રાદ્ધધર્મની ઉત્પત્તિ તેના મહાન પ્રચારક તથાગત બુદ્ધદેવ અથવા ગૌતમબુદ્ધથી કહેવાય છે. ને તેમને સમય ઇ. સ. પૂ. ની છઠ્ઠી શતાબ્દિમાં છે ( આ સમયનીનિશ્ચિત ગણત્રી માટે એક સ્વતંત્ર પરિચછેદજ લખ્યા છે; તૃતીયખંડને પ્રથમ પરિચ્છેદ જુઓ ) એટલે કે આ પુસ્તકની આદિ મર્યાદાથી માંડીને, છઠ્ઠી સદીના મધ્યભાગ સુધી ( જ્યારે શ્રી ગૌતમબુધે પિતાના ધર્મને પ્રચાર શરૂ કર્યો ત્યાં સુધી ) ને સમય સાડી ત્રણ સદીનેજ હતો એમ સમજવું રહે છે. અને એક બીજી હકીકત રજુ કરી દેવાની જરૂર છે. અત્યારે જેને જૈનધર્મ કહેવાય છે અને જેના અનુયાયીઓની ગણના, માત્ર લાખની સંખ્યામાં જ આવીને ઉભી રહી છે; બકે કહે કે પ્રતિદિન જેનો હાસ થઈ રહ્યો છે અને કયાં જઈને તે અટકી જશે તે કહી શકાય નહીં. તે જૈન ધર્મ તે સમયે પૂરજોશમાં ફાલીફુલી નીકળ્યો હતો. અને માનવાને કારણ પણ મળે છે કે તેવી સ્થિતિ હશે પણ ખરી. અરે! વધારે નહી તો, અત્યારના કરતાં તો તે મતને અનુસરનારાની સંખ્યા કયાંય વધારે હતી જ, એટલે વર્તમાનકાળના વ્યાપક ધર્મોની ગણનામાં ભલે તેને હિસાબ ન લેખાય, તે પણ, આપણું પુસ્તક મર્યાદાના કાળ વખતે તો તેની ગણના લેખવી જ રહે છે. અને એ તે હવે પૂરવાર થયેલી બીના છે કે તે ધર્મ પણ હિંદુધર્મની પેઠે અતિ પ્રાચીન સમયે પણ અસ્તિત્વ ધરાવતો હતો. એટલે તાત્પર્ય એ થયો કે આલેખન સમયના હજાર વર્ષના ગાળામાં, પ્રથમના સાડાત્રણ વર્ષ સુધી, માત્ર બેજ ધર્મ ભરતખંડમાં હતા. અને પાછળના સાડાછસો વર્ષમાં તેમાં એકનીબદ્ધધર્મની-વૃદ્ધિ થતાં તે સંખ્યા ત્રણની થઈ હતી. એટલે સારા ભારતવર્ષની પ્રજા, આ ત્રણમાંથી કઈ એક ધર્મની અનુરક્ત બની રહેતી હતી.
પ્રાચીન સમયના ઉક્ત બને ધર્મ, ભલે હિંસાના વિરોધી હશેજ. તેમજ અહિંસાને પક્ષપાતી તરીકે સૂત્ર ઉચારતા પણું હશેજ; છતાં યજ્ઞાદિ થાય અને પ્રાણિઓના (નાનાં કે મોટાની વાત અલગ રાખીએ તો પણ ગણત્રીએ તે સંખ્યાબંધ ખરાંજ )
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |