Prachin Bharat Varsh Part 01

SR No.: 032483
Original Sutra Author: N/A
Author: Tribhuvandas Laherchand Shah
Publisher: Shashikant and Co
Publication Year: 1935
Total Pages: 524
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 218

ભારતવર્ષ ]
તેનાજ તાબામાં રહ્યો. આવી ઉલટપલટ સ્થિતિ ટૂંક ટૂંક સમયે થતી રહી છે, એટલે તેને બહુ મહત્ત્વ આપવાની જરૂર રહી નથી. છતાં નોંધ ખાતર જણાવવું જોઇએજ કે, પ્રથમ નવમા નંદની સત્તા તેને સ્વીકારવી પડી હતી. તે બાદ સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્તની આણામાં તેને તણાઇ જવું પડયું હતું. પછી સમ્રાટ બિંદુસારના રાજ્ય અમલ દરમ્યાન અને અશાકના રાજ્યના અંત સુધી એટલે અડધી સદી ઉપરના સમય માટે, આંધ્રપતિના તાબામાં ગયા હતા. અને જ્યારે સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનના રાજ્ય અમલ ભારતભૂમિ ઉપર તપવા માંડ્યો ત્યારે વળી એક વાર કરીને મા` પ્રજાની આણુમાં આવી ગયા. અને પ્રિયદર્શિનના મરણ બાદ તે ત્યાં સ્વતંત્ર વંશજ સ્થાયી થઈ ગયા હતા. આ પ્રમાણે આ પ્રદેશ ઉપર કાઈ રાજ્યવંશની ઠરીઠામ લાંમા સમય સુધી ટકી રહી નથી. પણ વારંવાર ફેરબદલા થયાજ કર્યાં છે. એટલે જેમ અન્ય રાજ્ગાના વંશની વંશાવળી આપણે બતાવી શક્યા છીએ, તેમ આ દેશના સંબંધમાં અને તેવું નથી. બાકી જે જે રાજ્યવંશના હાથમાં તેની લગામ ગઈ હતી તે તે દરેકની વંશાવળી આ પ્રદેશના રાજકર્તાની વંશાવળી કહી શકાયજ. અને તે પ્રમાણેની માહિતી લેવી હાય તો તે તે પૃથક વંશની હકીકત જોઇ લેવી. અત્ર સ્વતંત્રપણે ખાસ લખવાની આવશ્યક્તા ઉભી રહેતી નથી.
સત્તા
પણ અત્રે એટલે નિર્દેશ કરવા જરૂરી
રાજ્યા
( ૨૪ ) મહાઆંધ્ર ( અમરાવતી સ્તૂપ, આ, સ. ઈમ્પીરીયલ પુ. ૬. પૃ. ૧૩) જેમ હાલમાં Greater London કે Greater Bombay કહેવાય છે. તેમ દેશ 4 Greater Britan Greater Germany કહેવાય છે; બૃહદગુજરાત કહેવાય છે. લગભગ તેવા
૧૫૭
છે કે, એન્નાકટકની જે હદ આપણે પૃ. ૧૫૦ માં દારી બતાવી છે તેની પશ્ચિમે, લગેાલગ અડીને ખરા આંધ્રદેશ આવ્યા હતા અને તેની પણ પશ્ચિમે સહ્યાદ્રિ પર્વત આવીને ઉભા ઉત્તરદક્ષિણ પાડ્યો હતા; જેથી આંધ્રદેશના શતવહનવંશી રાજાઓની સત્તામાં જ્યારે આ એન્નાકટક પ્રદેશ આવેલ ત્યારે, આંધ્ર અને ખેત્રાકટક એમ બન્નેના મૂલક-સમૂહને The greater Andhra૨૪ ( બૃહદ આંધ્ર ) કહીએ તે પણ ચાલી શકે; અને આવા સમય દરમ્યાન, શાસનસત્તાની અનુકૂળતા સાચવવા, કાઈ મધ્યસ્થ સ્થળને રાજનગર તરીકે પ્રસંદ કરવું જોઇએ. એવી ખાસ આવશ્યકતા જણાતાં હાલનું વરશુળ શહેર કે, ગાદાવરી નદીમાં જ્યાં પ્રાણહિત નદીના પાણી ઠલવાય છે ત્યાં આગળ તેની ગેાદમાં આવેલું ચિનુર શહેર, અથવા તેટલામાંનુ કાઇ અન્ય શહેર૨૫ આના પાટનગર તરીકે પસંદગી પામ્યું હાય, તે તે બનવાજોગ છે.
કન્વવંશની સાથે શતવહનવંશી શિમુખ અને અતિપતિ શુંગવંશનું નામ જોડાયલું બતાવી ગયા છીએ. તેમાં શિમુખનું હિત, ઉપર વણ્વી ગયા પ્રમાણે ધાન્યકટકના પ્રદેશ સાથે અને અવંતિપાતનું અતિ સાથે જોડાયલુ હતુ. એટલે કન્વ વંશની સત્તા જેવું જે કાંઈ બનવા પામ્યુ હાય તે આ છે પ્રદેશના રાજ્યેજ હાઈ શકે.
કન્યવશના સત્તાપ્રદેશ તથા સમય
ભાવામાં Greater Andhra શબ્દ વાપરી
શકાય.
( ૨૫ ) કાઈના મતે ચિનુરની ઉપરવાસે પણ જૈન નદી ઉપર આવેલું ચંદા શહેર રાજધાની હાવાનુ જણાવાય છે.