________________
ભારતવર્ષ ]
રહી હતી અને ચિલ્લા કરતાં ઉમરે કાંઇક વર્ષે દોઢ વર્ષે માટી હતી એટલે તેણીનેા જન્મ ૪. સ. પૂ. ૫૭૩-૪ ગણી શકાય.
( ૬ ) મૃગાવતી—તેણીને કૈાશ બિના રાજા શતાનિક વેરે પરણાવી હતી. વત્સદેશના વૃત્તાંત લખતાં આપણે સાબિત કરી ગયા છીએ કે, આ શતાનિક રાજાના જન્મ ઈ. સ. પૂ. ૫૮૫ માં થયા હતા તે તેનું મરણુ ઇ. સ. પૂ. ૫૫૦ માં નીપજ્યું હતું. અને રાણી મૃગાવતીના પેટે કુમાર ઉદયનના જન્મ ઈ. સ. પૂ. ૫૫૭ માં ( રાજા શતાનિકના મરણ સમયે કુમારની ઉમર સાત વર્ષની હતી તે હિસાબે ) થયા હતા. બીજી બાજુ આપણે એમ જોઇ ગયા છીએ કે રાજા ચંડપ્રદ્યોતે કૈાશખિ ઉપર ચડાઈ કરી ત્યારે તે રાણો મૃગાવતીના સૌંદય અને લાવણ્યથી મુગ્ધ બનીને પાપી વિચારાથી દોરાયા હતા. એટલે તે સમયે તેણીની ઉમર યુવાવસ્થામાંથી નીકળીને કાંઇક પ્રૌઢાવસ્થામાં પ્રવેશ થતીજ હાવી જોઇએ. જેથી આપણે ત્રીસ વરસની તેણીની ઉમર કલ્પવી રહે છે, અને તેમ હાય । તેણીને જન્મ ઇ. સ. પૂ. ૫૫૦-૩૦=ઈ.સ. પૂ. ૫૮૦ માં થયેા કહેવાય. અને તે હિસાબે પતિ-પત્નિ વચ્ચે પાંચ વર્ષા ફેર રહ્યો તે પણ કાઈ રીતે અયુક્ત કહી ન શકાય. વળી તેણીએ ઈ. સ. પૂ. ૫૪૨-૪૩ માં કુમાર ઉદયનના રાજ્યાભિષેક ખાદ મહાવીરના હસ્તથીજ દીક્ષા ગ્રહણ કરી છે. જેથી તે સમયે તેણીની ઉમર ૫૮૦-૫૪૩=૩૭ વષઁની હતી એમ પણ કહી શકાય.
રાણી મૃગાવતીની ઉમર જો આપણે ઉપર અનુમાનથી ઠરાવી છે. તે જ પ્રમાણે હોય તા તેણીનું લગ્ન રાજા શતાનિક વેરે ઇ. સ. પૂ.
( ૧૦૫ ) નુ ભ,
મા. 2.
ભા પૂ.
રાજ્યો
૧૩૩
૫૮૦-૧૪ ઈ. સ. પૂ. પ૬૬ માં થયું ગણાય. જે વખતે રાજા શતાનિકની ઉમર ૧૯—૨૦ વર્ષની હાઇ શકે. અને એ તે સાધારણ નિયમજ છે કે, કાઇ ગાદીપતિનું લગ્ન, ગાદીએ બિરાજમાન થયા પછી એ—ચાર કે પાંચ વર્ષ લંબાવાતુ જ નથી; પણ કાં તે। ગાદી સુપ્રત થયા પહેલાંજ અથવા તા તે બાદ તુરતજ થાડા સમયમાં લગ્ન ઉકેલી નાંખવાને રિવાજ પડી ગયા છે અને તે ધણા હિતાવહ પણ છે. એટલે જો રાણી મૃગાવતી પટરાણી તરીકે આવી હૈાય તે મા નિયમને અનુસરીને એમ પણ ઠરાવવુ પડશે કે શતાનિકના રાજ્યાભિષેક પણ લગભગ ઇ. સ. પૂ. ૫૬૬ માંજ થયેા હશે, પણ ઉપર જણાવી ગયા છીએ કે તે તે। ઇ. સ. પૂ. ૫૭૦ માં થયેા છે એટલે રાણી મૃગાવતી, લગ્ન થયું તે સમયે પટરાણી તા નહીંજ હાય.
( ૭ ) પદ્માવતી—તેણીને અંગદેશના ભૂપતિ રાજા દાધવાહન વે૨ે પરણાવી હતી કે જે અંગદેશની રાજધાની ચંપાપુરી હતી; તે જ્યાં જૈનાના ખારમા તી કર વાસુપૂજ્ય નિર્વાણુ પામ્યા છે. આ પદ્માવતીની હકીકત જૈન ગ્રંથામાં ઘણે સ્થળે વર્ણવવામાં આવેલ છે, પણુ અત્રે તે આપણને જે ભાગની સાથે સંબંધ છે તેટલાજ ભાગ૧૦૫ લખીશું. કહે છે કે રાણી જ્યારે સગર્ભા હતી ત્યારે, મનનેા દાહલેા ( મનારથ–ઈચ્છા ) સંપૂણૅ કરવાને રાજા સાથે હસ્તિ ઉપર આરૂઢ થઇને, બહાર જંગલમાં ઉદ્યાન–ક્રીડા કરવા ગઈ હતી. તેટલામાં ઉપર ખેઠેલા રાજા અને રાણી સાથે હસ્તિ નાટો, પણ રાજાએ રસ્તામાં આવતાં કાઇ ઝાડની ડાળી પકડી લીધી. એટલે અખાડીમાંથી ત્યાં તે
૧૦૨ થી ૧૦૬,