________________
સત્તાધીશ
[ પ્રાચીન કરી બતાવીને, પછી એમ પણ જણુવ્યું છે કે ક્યા ક્યા નક્ષત્રમાં સૂર્ય સંક્રાત થયો હતો તેની, તેમની ગાદીએ શિશુનાગ નામના રાજાએ૫૮ ગણના કરતા હતા અને પછી તે બે નક્ષત્રો પિતાના નામને વંશ સ્થાપીને પોતે વચ્ચે કેટલા વર્ષને અંતર હોઈ શકે તે ગણી કાશપતિ બની બેઠે. અને મહાભારતના કાઢતા, આમ કરી, જે આંક આવ, તેજ ઉપયુદ્ધને તે સમયે એક હજાર વર્ષ થયાં હતાં. રના બે બનાવ વચ્ચે સમય વ્યતીત થયા તરીકે, આ પ્રમાણે સર્વે સાર રૂપે હકીકત પોતે લખી ઠરાવી દેતા. દેખીતી રીતે તો આ પ્રથામાં બહુ જણાવી છે.
વાંધા ભર્યું નથી લાગતું. પણ તેમાં જે એક ઉપરના પૈરાણિક ગ્રંથોના આધારે, મુખ્ય ખામી રહેતી આવી છે, અને તેને મજકુર ન્યાયાધીશ-લેખકે
લીધે જ અત્યાર સુધીના સર્વે ઇતિહાસ લેખકે આ પ્રમાણે આ બત્રીસ બહ- ( જેમાં મી. પાઈટરને પણ સમાવેશ થઈ જાય ગણત્રી કરવામાં રથને ૫૯ રાજ્યકાળ એક છે ) ભૂલ કર્યો ગયા છે, તે અત્રે જણાવવી મોટામાં મોટી હજાર વર્ષને જણાવ્યો અતિ જરૂરી ધારૂં છું. ભૂલ થવાનાં છે. પણ તેની સાથે, જે ખગોળવેત્તાઓ, સર્વે નક્ષત્રની સંખ્યા સત્તાકારણ જુદા જુદા બનાવો વીસ ગણે છે. અને તે દરેક નક્ષત્રમાં થઈને, સૂર્ય
બન્યાનું અને તે પ્રત્યેકની સંક્રાત થત થત૬° આખું ચક્ર ફરીવળે છે. વરચેના આંતરાનું, તેમણે જે છાયાચિત્ર દોરી આમાંના અકેક નક્ષત્રમાંથી પસાર થતાં બતાવ્યું છે, તેટલા સમયનો પણ જો સરવાળો સૂર્યને લગભગ એકસો વર્ષ જેટલો સમય લાગે કરીશું, તે ઉપરના એક હજારના વર્ષ કરતાં છે, તે હિસાબે, સર્વે સત્તાવીસ નક્ષત્રોમાંથી ફરીતે તે ક્યાંય ટપી જાય છે. એટલે મજકુર વળીને શરૂઆતના નક્ષત્રે પાછા આવતાં, લેખકની ગણત્રી, એમ ઉપર ટપકેથી જોતાં સત્તાવીસસો વર્ષ લાગવાં જોઈએ. પછી બીજું પણ ભૂલ ભરેલી દેખાઈ આવે છે. વળી, આ ચક્ર શરૂ થાય. અને તે પ્રમાણે ઘટમાળ અનંતગણત્રીમાં, તેમણે પ્રાચીન સમયના ખગોળ- પણે ચાલ્યા જ કરે છે; આ પ્રમાણે તેની શાસ્ત્રીઓ અને જ્યોતિર્ધરની પેઠે ખ્યાલગણત્રી કરવામાં, જ્યારે પણ, અમુક બે નક્ષત્ર રાખી કામ લીધું છે; આ પ્રાચીન કાર્યકરો, ( એક પણ ચક્ર આખું પુરૂં ન થયું હોય ત્યાં કઈ બે મુખ્ય બનાવોને નોંધ કરતી વખતે, સુધીના ) વચ્ચેનો સમય ગણવામાં આવે, ત્યારે તેની કાળ ગણત્રી માટે, પ્રથમમાં તે તે સમયે તે ભૂલ થવાનો પ્રસંગ આવે જ નહીં, તેમ
(૫૮ ) એટલે કે, શિશુનાગ ગાદિપતિ થયે ત્યાં સુધીના સર્વે રાજ બૃહદ્રથના વંશજ હતા. બૃહદ્રથ તે ઈક્વાકુ વંશી હતા એમ મહાભારતમાં જણાવાયું છે એટલે, બધા કાશીપતિઓ શિશુનાગના સમય સુધી ઈવાકુ કુળનાજ હતા એમ સિદ્ધ થાય છે (સરખા આગળ ઉપર, શિશુનાગનું મૂળ ક્યાં? તે નામવાળા પારિગ્રાફમાં, પાશ્વનાથના પિતા અશ્વસેનના
કૂળને લગતી હકીક્ત )
(૫૯ ) બત્રીસ બૃહદ્રથને બદલે, જેના રાજ્યમાં મહાભારતનું યુદ્ધ આવ્યું હતું ત્યારથી માંડીને, બાકીના વીસ બ્રહરના રાજ્યકાળને સમજ એક હજાર વર્ષને કહી શકાશે.
(૬૦) તે સમયે, પૃથ્વીની આસપાસ સૂર્ય ફરે છે તેવી માન્યતા હતી. માટે આ પ્રમાણેના શબ્દોમાં લખ્યા છે,