Page Text
________________
ભારતવર્ષ ]
પરિચય
૫૩
તેના ઉકેલની ચાવી આ પ્રમાણે ગોઠવી શકાય તેમ છે.
છે, તે બીજા કોઈ તરવની અસર થયાનું , હિસાબમાં ન લઈએ તે પણ, મનુષ્યની આબાદી ( સંખ્યા ) હાલના કરતાં તેનાથી ઉલટા પ્રમા
માંજ તે સમયે આવી રહેવી જોઈએ, એમ અનુમાન દોરી શકાય છે.
અત્રે એક વાત એ પણ ભૂલવી જોઈતી નથી કે જે ગ્રામસંખ્યા અત્યારે વધી ગઈ છે, તેનું કારણ એમ પણ હોય કે પ્રથમ એક મોટું શહેર હોય અને પછી જેમ જેમ તેના વેપારપાણી મંદ થઈ જવા માંડે તેમ તેમ વસ્તિને પિતાના પેટપૂરતી આજીવિકાના સાધનોની કતાઈ પડે, જેથી તેમાંના કેટલાયે સ્થાનાંતર કરી, અન્ય ગ્રામોમાં વસવા માંડે અથવા તે કઈ સાનુકૂળ જગ્યા માલૂમ પડતાં તદ્દન નવીનજ ગ્રામ વસાવી ત્યાં પડાવ નાંખે.
જેમ એકંદરે ગ્રામ સંખ્યા અત્યારે વધી ગયાનાં કારણે ક૯પી શકાય છે તેમ પ્રત્યેક ગ્રામની જનસંખ્યા પણ તે સમયના કરતાં અત્યારે વધી ગઈ હોય, તેમ બનવાનું સબળ કારણ એ ઉપરથી અટકળી શકાય છે કે, મરણ કરતાં જન્મનું પ્રમાણ હમેશાં વધારેજ હોય છે. એટલે તે નિયમાનુસાર દિવસાનદિવસ મનુષ્ય–સંખ્યામાં વૃદ્ધ થયાં જ કરે. અલબત્ત, કેટલેક કાળે આમ જળપ્રલય દુષ્કાળ કે કોઈ મહામારીને ઉપદ્રવ ફાટી નીકળે ( જો કે આવા પ્રસંગે જવલેજ બને છે ) તે હજુ મનુષ્યસંખ્યાને એકદમ સામટો સોથ નીકળી જાય ખરે, છતાંયે જે પ્રમાણમાં વૃદ્ધિ થઈ હોય તે પ્રમાણમાં તો મનુષ્યસંહાર થતો નથી જ, એમ અર્વાચીન ઇતિહાસમાં આલેખાયેલાં દષ્ટાંતથી જોઈ શકીએ છીએ. પરિણામે એજ સાર ઉપર આવવું પડે છે કે, જેમ ગ્રામસંખ્યા તે સમયે હાલના કરતાં અડધી હતી તેમ મનુષ્યસંખ્યા પણ લગભગ અડધીજ હશે તે વિશેષ સંભાવત લાગે છે.
પ્રથમ જે વિસ્તાર ઘાટા જંગલથી ઘેરાયેલો પડયો રહે, તેમાં મોટો ભાગ દુષ્કાળ પાવાથી કુદરતી રીતે નાશ પામતે અથવા તે ઝાડ કાપી નાંખી તેને નાશ કરવામાં આવતો અને આ પ્રમાણે તે સર્વ જમીન રહેવા લાયક બનાવવામાં આવતી; જેથી વસવા લાયક જમીનનો વિસ્તાર વધતો જતો અને તત પ્રમાણમાં નવાં ગામો વસતાં દેખાય તેમ તેની સંખ્યા પણુ વધતી જતી દેખાય. એટલે ગ્રામસંખ્યાનું પ્રમાણ વર્તમાન કાળે જે વધી ગયું દેખાય છે
જો કે બદ્ધ ગ્રંથમાં જે વર્ણને અપાયાં છે અને જેને નિષ્કર્ષ અંગ્રેજીમાં ભાષાંતરરૂપે ૧૦ ઉતારાયો છે તેમાં તે મહાત્મા બુદ્ધના સમયે સકલ
(૯) અત્યારે પણ તે જ સ્થિતિ જ્યાં ત્યાં પ્રવ- ત રહી છે કે જે ઝાડી જંગલ હોય તે કાપી નાંખી જગ્યા ખુલ્લી કરી નાંખવી. આ કાર્યક્રમથી ઉલટે દુકાળ વધારે તીવ્ર બને છે તથા વરસાદ પાણી પણ કમી થાય છે એમ વિજ્ઞાનશાસ્ત્રીઓનો મત બંધાતે જાય છે. -
(૧૦) જુએ (બ) રેકર્ડઝ ઓફ ધી વેસ્ટર્ન વર્લ્ડ પુ. ૧ અને ૨ ( કતાં રેવરંડ એસ-બીલ) આ પુસ્તકો પ્રખ્યાત ચીનાઈ. મુસાફર મી. હ્યુએનશાગે લખેલ વર્ણનના ભાષાંતર રૂપે લેખાય છે તથા જુઓ ( 4 ) પ્રો. આર. ડેવીસે લખેલું બુદ્ધિસ્ટ ઇન્ડીઆ નામનું પુસ્તક પૃ. ૨૩
| SR No. | 032483 |
| Book Title | Prachin Bharat Varsh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Tribhuvandas Laherchand Shah |
| Publisher | Shashikant and Co |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 524 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |