________________
શ્રી વૃદ્ધ નમસ્કાર ફલ સ્તોત્રના અર્થ
હે ભદ્ર! અત્યંત ભયંકર એવા ભાવશત્રુના જનનીઓની માફક ડાકિણીઓ પણ થોડી પણ સમુદાય ઉપર વિજય મેળવનાર અરિહંતોને, પીડાને કરતી નથી, તેમજ મંત્ર, તંત્ર અને યંત્રના કર્મમલથી અત્યંત શુદ્ધ થયેલા સિદ્ધ ભગવંતોને, પ્રકારો પણ રૂંધાઈ જાય છે. અર્થાત કાંઈ કરી આચારને પાળનારા આચાર્ય ભગવંતોને, ભાવસૂત્ર- શક્તા નથી. ૧૨ દાયી ઉપાધ્યાય ભગવંતોને તથા શિવસુખના સાધક
પંચ નમસ્કારના સામર્થ્યથી અગ્નિ કમલના સર્વ સાધુ ભગવંતોને નમસ્કાર કરવાને નિરંતર પુંજ જેવો, સિહ શિયાળ જેવો અને વનહસ્તી ઉઘુક્ત થા, અર્થાત્ સિદ્ધિસુખના સાધનભૂત
મૃગના બચ્ચા જેવો બની જાય છે. ૧૩ એવા તે નમસ્કાર પ્રત્યે સમાહિત-અંતઃકરણ
એ કારણે આ નવકાર સુર, બેચર, વગેરે વડે વાળો બનીને તથા કુવિકલ્પોનો ત્યાગ કરીને પરમ
બેસતાં, ઊઠતાં, અલતાં પામતાં કે પડતાં પરમ આદરવાળો થા. ૨-૩-૪
ભક્તિપૂર્વક સ્મરણ કરાય છે. ૧૪ કારણ કે-આ નમસ્કાર સંસાર-સમરાંગણમાં
વળી શ્રદ્ધારૂપી દિવેટ અને બહુમાનરૂપી છે તેલ પડેલા આત્માઓને અસંખ્ય દુઃખોના લયનું કારણ
જેમાં તથા મિથ્યાત્વરૂપી તિમિરને હરનારો એવો છે તથા શિવપંથનો પરમ હેતુ છે. ૫
આ નવકારરૂપી શ્રેષ્ઠ દીપક ધન્ય પુરુષોના વળી તે કલ્યાણ-કલ્પતરુનું અવગૅ બીજ છે,
મનરૂપી ભવનને વિષે શોભે છે. ૧૫ સંસારરૂપી હિમગિરિના શિખરોને ઓગાળવા માટે પ્રચંડ સૂર્યતુલ્ય છે, પાપ ભુજંગોને વશ કરવા માટે
જેઓના મનરૂપી વનનિકુંજમાં નવકારરૂપી કેસરી. ગરુડ પક્ષી છે, દરિદ્રતાના કંદને મૂળથી ઉખેડી
કિશોરસિંહનું બચ્ચું રમે છે, તેઓને અનિષ્ટરૂપી
હાથીઓના ટોળાનો સંયોગ થતો નથી. ૧૬ નાખવા માટે વરાહ-સૂઅરની દાઢા છે, સમ્યક્ત રત્નને પ્રથમ ઉત્પન થવા માટે રોહાણાચલની નિબિડ બેડીઓની ઘટના છે જેમાં તેવું કેદખાનું ધરણી છે, સુગતિના આયુષ્યબંધરૂપી વૃક્ષનો કે વજપંજરનો નિરોધ ત્યાં સુધી જ પીડા કરે છે, પુષ્પોગમ છે અને વિશુદ્ધ એવા સદ્ધર્મની કે જ્યાં સુધી તે સરલાત્મન! પંચ નવકારરૂપી શ્રેષ્ઠ નિર્વિઘ્ન સિદ્ધિનું-નિર્મળ પ્રાપ્તિનું ચિહન છે. મંત્ર જપવામાં આવ્યો નથી. ૧૭
૬-૭-૮ દર્પિષ્ટ, દુષ્ટ નિષ્ફર અને અત્યંત રૂઝ એવી વળી જ્યારે વિધિવિહિત સર્વ આરાધનાના પણ બીજાઓની દષ્ટિ ત્યાં સુધી જ પીડા કરે છે, કે પ્રકાર વડે કામિત ફલ સંપાદન કરવા માટે પ્રધાન જ્યાં સુધી નવકારમંત્રને ચિત્તનપૂર્વક જોવાયું મંત્ર તુલ્ય નવકારનો પ્રભવ થાય છે, ત્યારે શત્રુ નથી. ૧૮ પણ મિત્ર બની જાય છે, તાલપુટ વિષ પણ અમૃત મરણ, સમરાંગણ અને મલ્લોના સમાગમ બની જાય છે અને ભયંકર અટવી ચિત્તને આનંદ વખતે કે ગામનગરાદિના ગમન વખતે નવકારનું આપનાર વાસભવન જેવી બની જાય છે. ૯-૧૦ સ્મરણ કરનારાઓને રક્ષણ અર્થાત્ શરણની અને
ચોરો પણ રક્ષણપણાને પામે છે, ગ્રહો અનુગ્રહ સન્માનની પ્રાપ્તિ થાય છે. ૧૯ કરવાવાળા થાય છે અને અપશુકન પણ શુભ તથા જાજ્વલ્યમાન મણિપ્રભાવડે પ્રફુલ્લ શુકનથી સાધ્ય ફળને આપનારા બની જાય છે. ૧૧ એવી વિશાલ ફણિપતિની ફણાના સમૂહથી પ્રસાર
શરણ ગ્રહો પરમેષ્ટિનું સોંપી તન-મન-વિત્ત હિત થાશે નિજ આત્મનું ટળશે ભવભય મીત.'-૩]