________________
(૧૧) જે જીવમાં મોક્ષ પામવાની યોગ્યતા છે, તે ભવ્ય કહેવાય છે.
(૧૨) દર્શનમોહનીય કર્મના ક્ષય, ઉપશમ કે ક્ષયોપશમથી જે વિશુદ્ધ પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે, તે સમ્યકત્વ કહેવાય છે.
(૧૩) જે જીવ સંજ્ઞાવાળો હોય, તે સંશી કહેવાય છે. સંજ્ઞા-૩ પ્રકારે છે.
(1) હેતુવાદોપદેશિકી (2) દીર્ઘકાલિકી (3) દૃષ્ટિવાદોપદેશિકી.
(1) માત્ર વર્તમાનકાળનો જ વિચાર કરવાની શક્તિને હેતુવાદોપદેશિકી સંજ્ઞા કહે છે.
(2) ત્રણે કાળનો વિચાર કરવાની શક્તિને દીર્ઘકાલિકીસંજ્ઞા કહે છે.
(3) સમ્યગૃદૃષ્ટિની વિચારક શક્તિને દૃષ્ટિવાદોપદેશિકીસંજ્ઞા કહે છે.
આમાંથી હેતુવાદોપદેશિકી સંજ્ઞાવાળા જીવને સંશી કહેવાય નહીં. કારણકે જેમ કોઈ વ્યક્તિ સામાન્ય રૂપવાળો હોય, તો રૂપવાન કહેવાય નહીં. અને એકાદ-બે સોનામહોરવાળો હોય તો ધનવાન કહેવાય નહીં. તેમ જે માત્ર વર્તમાનકાળનો જ વિચાર કરવાની મંદ શક્તિરૂપ હેતુવાદોપદેશિકી સંજ્ઞાવાળો હોય, તે સંજ્ઞી કહેવાય નહીં પણ જે સુંદર રૂપવાળો અને ઘણા ઘનવાળો હોય, તે રૂપવાન અને ધનવાન કહેવાય છે. તેમ જે સારી સંજ્ઞાવાળો હોય, તે સંજ્ઞી કહેવાય (૧૪) શાસ્ત્રમાં આહાર, ભય, મૈથુન, પરિગ્રહ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, લોક અને ઓઘ એમ કુલ-૧૦ સંજ્ઞા કહી છે. એ સંજ્ઞા સર્વે સંસારી જીવોમાં ન્યૂનાધિક હોય છે. તેથી તે સંજ્ઞા સાધારણ છે. એટલે અહીં આહારાદિ સંજ્ઞાવાળા જીવોની સંજ્ઞી તરીકે વિવક્ષા કરી નથી.
