________________
૨૫
સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ આયુષ્ય પૂર્ણ થવાથી મરણ પામીને અનુત્તરદેવમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં તેને વિગ્રહગતિમાં અને ઉત્પત્તિના પ્રથમ સમયે કાર્મણકાયયોગ હોય છે. ત્યારપછી અપર્યાપ્તાવસ્થામાં વૈક્રિયમિશ્રયોગ હોય છે અને ગ્રન્થિભેદજન્યઉપશમસમ્યગ્દૃષ્ટિ દેવ-નારકને વૈક્રિયકાયયોગ હોય છે તેમજ વૈક્રિયલબ્ધિવાળા ગ્રન્થિભેદજન્યઉપશમસમ્યક્ત્વી તિર્યંચ-મનુષ્ય જ્યારે ઉત્તરવૈશ બનાવે છે ત્યારે વૈમિશ્ર અને વૈકાળ હોય છે અને પર્યાપ્તા ઉપશમસમ્યક્ત્વી તિર્યંચ-મનુષ્યને ઔકા હોય છે. તેમજ “ સ્થાનાંગસૂત્ર”ની ટીકામાં કહ્યું છે કે, અનંતાનુબંધીનો ઉદય થવાથી જીવ ઉપશમસમ્યક્ત્વથી પડીને સાસ્વાદનભાવને પામે છે. તે સાસ્વાદનભાવ ઔપમિક જ છે. એટલે સાસ્વાદનભાવ જ ઉપશમસમ્યક્ત્વરૂપે જણાય છે. તેથી સાસ્વાદનસમ્યક્ત્વમાં ઔદારિકમિશ્રયોગ હોવાથી ઉપશમસમ્યક્ત્વમાં પણ ઔદારિકમિશ્રયોગ હોય છે. એમ માનીને ઉપશમસમ્યક્ત્વમાં ઔમિશ્રયોગ કહ્યો છે અને તે સર્વેને મનોયોગ-૪ અને વચનયોગ૪ હોય છે એટલે ઉપશમસમ્યક્ત્વમાર્ગણામાં કુલ-૧૩ યોગ હોય છે. આહારકદ્ધિક યોગ ન હોય. કારણકે ગ્રન્થિભેદજન્ય ઉપશમસમ્યગ્દૃષ્ટિને ચૌદપૂર્વનો અભ્યાસ હોતો નથી અને શ્રેણિગત ઉપશમસમ્યગ્દૃષ્ટિ
(૨૪) સિદ્ધાંતકાર ભગવંતનાં મતે વૈક્રિયલબ્ધિવાળા ઉપશમસમ્યગ્દષ્ટિ તિર્યંચ-મનુષ્યોને ઉત્તરવૈક્રિયશરી૨ બનાવતી વખતે ઔદારિકમિશ્રયોગ હોય છે.
(૨૫) ‘‘યન્નાનન્તાનુવ_યે ઔપમિસમ્યક્ત્વાત્ પ્રતિપતત: સાસ્ત્રાવનમુષ્યતે तदौपशमिकमेवे" ति स्थानाङगवृत्तिवचनात् सास्वादनस्यौपशमिकसम्यक्त्वरूपत्वं ज्ञायते, तथा च सास्वादने औदारिकमिश्रस्य सद्भावादौपशमिकसम्यक्त्वेऽपि तत्सद्भावः सञ्जाघटीत्येवेति घटनयापि कथञ्चिदौपशमिकसम्यक्त्व औदारिकमिश्रस्य घटना स्यादित्यपरे तत्त्वं पुनः વલાતો શાતિનો માવન્તઃ પ્રવત્તિ । (ચોથાકર્મગ્રંથની ગાથા નં.૨૬ની નંદનમુનિકૃત
ટીકા)
૧૨૦
