________________
પ્રાપ્ત થાય છે. એટલે ૧૧મા ગુણઠાણે મોહનીયકર્મનો ઉપશમ અને ૧૨મા વગેરે ગુણઠાણે મોહનીયકર્મનો ક્ષય થયેલો હોવાથી ૧૧ થી ૧૪ ગુણઠાણા સુધી યથાખ્યાતચારિત્ર હોય છે. એટલે યથાખ્યાતચારિત્રમાર્ગણામાં ૧૧ થી ૧૪ ગુણઠાણા જ હોય છે. ૧થી૧૦ ગુણઠાણા ન હોય. કારણકે ત્યાં મોહનીયકર્મનો ઉદય હોવાથી યથાખ્યાતચારિત્ર પ્રાપ્ત થતું નથી. તેથી યથાખ્યાતચારિત્ર માર્ગણામાં ૧ થી ૧૦ ગુણઠાણા ન હોય. મન:પર્યવજ્ઞાનાદિમાર્ગણામાં ગુણઠાણા - मणनाणि सग जयाई, समइयछेय चउ दुन्नि परिहारे । केवलदुगि दो चरमाऽजयाइ नव मइसुओहिदुगे ॥२१॥ मनोज्ञाने सप्त यतादीनि, सामायिकच्छेदे चत्वारि द्वे परिहारे । केवलद्विके द्वे चरमेऽयतादीनि नव मतिश्रुतावधिद्विके ॥२१॥
ગાથાર્થ - મન:પર્યવજ્ઞાનમાં પ્રમત્તાદિ સાત ગુણઠાણા હોય છે. સામાયિક અને છેદોપસ્થાપનીયચારિત્રમાં પ્રમત્તાદિ ચાર ગુણઠાણા હોય છે. પરિહારવિશુદ્ધિચારિત્રમાં પ્રમત્તાદિ-બે ગુણઠાણા હોય છે. કેવલહિકમાં છેલ્લા બે ગુણઠાણા હોય છે. મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિદ્ધિકમાં અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ વગેરે નવ ગુણઠાણા હોય છે.
વિવેચન :- મન:પર્યવજ્ઞાન સર્વવિરતિધરને જ હોય છે અને તે લાયોપથમિક હોવાથી ૧૨મા ગુણઠાણા સુધી જ હોય છે. તેથી મનઃ પર્યવજ્ઞાનમાર્ગણામાં ૬ થી ૧૨ ગુણઠાણા જ હોય છે. બાકીના ગુણઠાણા ન હોય. કારણકે ૧ થી ૫ ગુણઠાણે સર્વવિરતિ ન હોવાથી મન:પર્યવજ્ઞાન હોતું નથી. અને ૧૩મા ગુણઠાણે ક્ષાયિકભાવનું કેવલજ્ઞાન પ્રગટ થવાથી ક્ષાયોપથમિકભાવનું મન:પર્યવજ્ઞાન નાશ પામી જાય છે.
હું ૧૦૫ષ્ટિ
