________________
કેટલાક અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયને અને કેટલાક સંજ્ઞીજીવોને પણ નપુંસકવેદ હોય છે. તેથી નપુંસકવેદમાર્ગણામાં ૧૪ જીવસ્થાનક હોય છે.
એકેન્દ્રિયથી અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સુધીના જીવો મિથ્યાદષ્ટિ જ હોય છે અને સંજ્ઞી જીવોમાંથી પણ કેટલાક મિથ્યાદષ્ટિ હોય છે. તેથી મિથ્યાત્વમાર્ગણામાં ૧૪ જીવસ્થાનક હોય છે. કેવલજ્ઞાનાદિમાર્ગણામાં જીવસ્થાનક :पजसन्नी केवलदुगे, संजममणनाणदेसमणमीसे । पण चरिम पजवयणे, तिय छ व पजिअर चर्खामि ॥१७॥ पर्याप्तसंज्ञी केवलद्विकसंयतमनोज्ञानदेशमनोमिश्रे । पञ्चचरमपर्याप्तानि वचने त्रीणि षड् वा पर्याप्तेतराणि चक्षुषि ॥१७॥
ગાથાર્થ - કેવલતિક, સામાયિકાદિ-૫ સંયમ, મન:પર્યવજ્ઞાન, દેશવિરતિ, મનોયોગ અને મિશ્રસમ્યકત્વમાર્ગણામાં એક જ પર્યાપ્તસંજ્ઞી જીવસ્થાનક હોય છે. વચનયોગમાર્ગણામાં છેલ્લા પાંચ પર્યાપ્ત જીવસ્થાનક હોય છે. ચક્ષુદર્શનમાર્ગણામાં છેલ્લા ત્રણ પર્યાપ્તા હોય છે. અથવા છેલ્લા ત્રણ અપર્યાપ્તા અને ત્રણ પર્યાપ્તા એમ કુલ-૬ જીવસ્થાનક હોય છે.
વિવેચન :- કેવલજ્ઞાન, કેવલદર્શન, સામાયિકાદિ-૫ ચારિત્ર અને મન:પર્યવજ્ઞાન સર્વવિરતિધર મહાત્માને જ હોય છે અને સર્વવિરતિ પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ હોય છે. તેમજ સંજ્ઞી તિર્યંચ-મનુષ્યોને દેશવિરતિ પણ પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ હોય છે. તેથી (૧) કેવળજ્ઞાન (૨) કેવલદર્શન (૩) સામાયિકચારિત્ર (૪) છે દોપસ્થાપનીયચારિત્ર (૫) પરિહારવિશુદ્ધિચારિત્ર (૬) સૂક્ષ્મસંપરાયચારિત્ર (૭) યથાખ્યાતચારિત્ર (૮) મન:પર્યવજ્ઞાન અને (૯) દેશવિરતિમાર્ગણામાં એક જ
