________________
(૨) સંમૂર્છાિમ-મનુષ્ય... તેમાંથી ગર્ભજમનુષ્ય સર્વે સંજ્ઞી જ હોય છે. પણ તે અપર્યાપ્ત અને પર્યાપ્ત એમ બે પ્રકારે હોય છે અને સંમૂર્છાિમમનુષ્યો સર્વે અસંજ્ઞી જ હોય છે. તે મનુષ્યની વિષ્ટા, મૂત્ર, કફ, પરૂ, લોહી, ઉલટી, પિત્ત, વીર્ય, નાકનો મેલ, મૃતદેહાદિ અશુચિમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને સ્વયોગ્ય સર્વ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ કર્યા પહેલા જ મરણ પામી જાય છે. તેથી તે સર્વે લબ્ધિ-અપર્યાપ્તા જ હોય છે. એટલે મનુષ્યગતિમાર્ગણામાં (૧) લબ્ધિ-અપર્યાપ્ત અસંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય, (૨) અપર્યાપ્તસંજ્ઞી અને (૩) પર્યાપ્તસંજ્ઞી જીવસ્થાનક હોય છે. બાકીના જીવસ્થાનકો ન હોય. કારણકે અપર્યાપ્ત-સૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયાદિ-૧૦ અને પર્યાપ્તઅસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયજીવો તિર્યંચ જ હોય. તેથી મનુષ્યગતિમાર્ગણામાં ૧૧ જીવસ્થાનક ન હોય.
ભવનપતિથી ઇશાન સુધીના દેવોને તેજોવેશ્યા હોય છે. તે દેવો તેજોવેશ્યા લઇને લબ્ધિ-પર્યાપ્તા બાદર પૃથ્વી, જલ અને પ્રત્યેકવનસ્પતિમાં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. ત્યાં શરીરપર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પહેલાં જ તેજોલેશ્યા ચાલી જાય છે અને અશુભલેશ્યા આવી જાય છે. એટલે બાદરએકેન્દ્રિયને અપર્યાપ્તાવસ્થામાં જ તેજોવેશ્યા હોય છે. તેથી તેજોલેશ્યામાર્ગણામાં (૧) કરણ-અપર્યાપ્તબાદરએકેન્દ્રિય (૨) કરણઅપર્યાપ્તસંશી અને (૩) પર્યાપ્તસંજ્ઞી જીવસ્થાનક હોય છે. બાકીના જીવસ્થાનકો ન હોય. કારણકે અપર્યાપ્તબાદરએકેન્દ્રિય સિવાયના સૂક્ષ્મએકેન્દ્રિયથી અસંક્ષીપંચેન્દ્રિય સુધીના જીવોને અશુભલેશ્યા જ હોય છે. તેથી તેજોલેશ્યામાર્ગણામાં પર્યાપ્ત-અપર્યાપ્તસૂક્ષ્મએકેન્દ્રિય અને પર્યાપ્તબાદરએકેન્દ્રિયાદિ જીવસ્થાનકો ન હોય.
૧૬. ક્રિષ્ના નીતા વીઝ તેઝનેસ ય ભવળવંતરિયા !
નોફલસીદીસાગ તેજોના મુળયત્રી શરૂ II બૃહત્સંગ્રહણી
